WELLNESS

ไขข้อสงสัย! น้ำยาบ้วนปากจำเป็นเพียงใดต่อสุขภาพช่องปากและฟัน

น้ำยาบ้วนปากจำเป็นหรือไม่ มีประโยชน์อย่างไร และควรใช้เมื่อใด...อ่านคำตอบได้ที่บทความนี้

โดย Waraporn Hongvarangkool

27 มิถุนายน 2566

กิจวัตรการดูแลสุขอนามัยในช่องปากเป็นสิ่งจำเป็นต่อสุขภาพฟัน เหงือก และลิ้น การแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง การใช้ไหมขัดฟัน และการใช้น้ำยาบ้วนปาก เป็นรูทีนที่ดีที่ควรทำทุกวันเป็นประจำสม่ำเสมอ แต่หลายคนอาจไม่ได้รวมการใช้น้ำยาบ้วนปากเข้าไปเป็นหนึ่งในกิจวัตร เพราะมองว่าเป็นแค่ส่วนเสริมและไม่จำเป็นเท่าไหร่นักสำหรับสุขอนามัยในช่องปาก ซึ่งในความเป็นจริงแล้วน้ำยาบ้วนปากจะจำเป็นแค่ไหน ควรใช้ทุกวันหรือไม่ และมันมีประสิทธิภาพช่วยเรื่องใดบ้าง มาหาคำตอบไปพร้อมกันที่นี่

ทำไมต้องใช้น้ำยาบ้วนปาก

น้ำยาบ้วนปากช่วยให้ปากสะอาด สดชื่น และทำให้มั่นใจได้ว่าลมหายใจจะไม่มีกลิ่นไม่พึงประสงค์ นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพช่องปากโดยรวมเพราะช่วยลดแบคทีเรียในช่องปากนั่นเอง การใช้น้ำยาบ้วนปากเป็นประจำจะช่วยป้องกันโรคปริทันต์ และหากน้ำยาบ้วนปากมีฟลูออไรด์ก็จะช่วยลดฟันผุเมื่อใช้อย่างถูกต้อง อย่างไรก็ตามหากแปรงฟันเป็นอย่างดีแล้ววันละ 2 ครั้ง และใช้ไหมขัดฟันทุกวัน น้ำยาบ้วนปากก็อาจไม่จำเป็นเท่าไหร่นัก แต่ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ก็ยังแนะนำให้ใช้น้ำยาบ้วนปาก โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการอาการบางอย่าง เช่น เสียวฟัน เป็นต้น

น้ำยาบ้วนปากจำเป็นแค่ไหน

การใช้น้ำยาบ้วนปากไม่สามารถทดแทนการแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟันได้ หากเราหมั่นแปรงฟันวันละ 2 ครั้งและใช้ไหมขัดฟันวันละครั้งอยู่แล้ว ก็แทบไม่มีความแตกต่างระหว่างการใช้หรือไม่ใช้น้ำยาบ้วนปาก นั่นเพราะการแปรงฟันและไหมขัดฟันมีประสิทธิภาพมากกว่าน้ำยาบ้วนปาก เนื่องจากมีการสัมผัสโดยตรงกับพื้นผิวของฟัน และการเสียดสีของขนแปรงบนฟันที่จะช่วยขจัดคราบพลัค แบคทีเรีย และการสะสมตัวของกรดที่เกิดขึ้นจากอาหารที่กินหรือดื่มเข้าไป ในทางกลับกันน้ำยาบ้วนปากจะช่วยให้ปากสดชื่นแต่ไม่ได้มีการสัมผัสกับผิวฟัน ดังนั้นเราจึงไม่สามารถกำจัดคราบพลัคและแบคทีเรียได้ด้วยน้ำยาบ้วนปากเพียงอย่างเดียว แต่ถึงกระนั้นน้ำยาบ้วนปากก็ยังไม่ถึงกับไร้ประโยชน์ เพราะมันจะช่วยฆ่าแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโพรงในปาก ส่งผลให้สุขภาพเหงือกและฟันแข็งแรงขึ้น

WATCH

ข้อดี-ข้อเสียของน้ำยาบ้วนปาก

น้ำยาบ้วนปากมีทั้งข้อดีและข้อเสียหากใช้ไม่ถูกต้อง มาเรียนรู้เพิ่มเติมเพื่อพิจารณาว่าเราควรเติมขั้นตอนการใช้น้ำยาบ้วนปากเข้าไปในรูทีนการดูแลสุขภาพช่องปากของเราหรือไม่

ข้อดีของน้ำยาบ้วนปาก

ช่วยลดกลิ่นปาก: การใช้น้ำยาบ้วนปากจะสร้างความรู้สึกสะอาดและความสดชื่น เมื่อใช้หลังมื้ออาหารจะสบายใจได้ว่าจะไม่มีกลิ่นปากที่อาจทำให้เสียบุคลิก
ช่วยลดแบคทีเรีย: ผลิตภัณฑ์น้ำยาบ้วนปากส่วนใหญ่มีแอลกอฮอล์ หรือส่วนผสมที่ฆ่าแบคทีเรีย ฉะนั้นการใช้น้ำยาบ้วนปากจะช่วยลดหรือกำจัดแบคทีเรียในช่องปาก ซึ่งอาจนำไปสู่ฟันผุและโรคเหงือก
ช่วยดูแลสุขภาพฟัน: หากมีความเสี่ยงฟันผุหรือโรคเหงือก การเพิ่มน้ำยาบ้วนปากเข้าไปในกิจวัตรประจำวัน ก็ถือเป็นขั้นตอนเพิ่มเติมในการป้องกันปัญหาเกี่ยวกับฟันที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

ข้อเสียของน้ำยาบ้วนปาก

ทดแทนการแปรงฟันไม่ได้: บางคนเข้าใจผิดคิดว่าใช้แค่น้ำยาบ้วนปากเพียงพอแล้ว และลดการแปรงฟันลง แม้ว่าน้ำยาบ้วนปากจะสร้างความรู้สึกสดชื่น แต่ก็ไม่ได้ให้ประโยชน์เท่ากับการแปรงฟัน
ทำให้เกิดการระคายเคือง: น้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์ในปริมาณสูง หากใช้บ่อยเกินไปอาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเหงือกและเนื้อเยื่ออ่อนในปาก
ทำให้รู้สึกแสบ: การอมน้ำยาบ้วนปากไว้นานๆ อาจทำให้รู้สึกแสบในปาก แต่นั่นถือเป็นเรื่องปกติ ไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด
หากเผลอกลืนอาจเป็นอันตราย: ไม่ควรกลืนน้ำยาบ้วนปากเด็ดขาด ควรใช้อย่างระมัดระวัง และควรเก็บน้ำยาบ้วนปากให้พ้นมือเด็ก เนื่องจากส่วนผสมในน้ำยาบ้วนปากมีแอลกอฮอล์ที่สามารถระเหยหรือเข้าไปในกระแสเลือดได้ อาจเป็นอันตรายได้หากบริโภคโดยไม่ได้ตั้งใจ ทั้งนี้ก็ไม่ได้เป็นอันตรายมาก ถ้าเผลอกลืนเข้าไปอาจทำให้มีอาการชา หรือ แสบในปาก คอ หรือ กระเพาะอาหาร แนะนำให้รีบดื่มน้ำให้มาก เดี๋ยวน้ำยาจะถูกขับออกมากับปัสสาวะเอง

น้ำยาบ้วนปากแบบไหนดีที่สุด

น้ำยาบ้วนปากมีหลากหลายสูตร บางสูตรเหมาะที่สุดสำหรับผู้ที่มีอาการเสียวฟัน มีแผลในปาก หรือเพิ่งผ่าตัดฟัน โดยสำหรับคนส่วนใหญ่แล้วน้ำยาบ้วนปากที่มีฟลูออไรด์จะดีที่สุด ตามไปดูกันว่าน้ำยาบ้วนปากแบ่งเป็นสูตรใดบ้าง

Crest Pro-Health: น้ำยาบ้วนปากทั่วไปที่ดีที่ปราศจากแอลกอฮอล์

PerioBrite Nature’s Answer: น้ำยาบ้วนปากจากธรรมชาติล้วนๆ ไร้สารเคมี ช่วยลดกลิ่นปาก เพิ่มความสดชื่น แต่ไม่มีคุณสมบัติในการต่อต้านแบคทีเรียเหมือนน้ำยาบ้วนปากสูตรทั่วไป

ACT Advanced Care: น้ำยาบ้วนปากที่ช่วยควบคุมการสะสมของคราบพลัค

Biotene Dry Mouth Oral Rinse: น้ำยาบ้วนปากสำหรับผู้ที่มีอาการปากแห้ง (Xerostomia)

Oasis Moisturizing Mouthwash: น้ำยาบ้วนปากที่มีกลีเซอรีน (สารให้ความชุ่มชื้น) อีกทางเลือกสำหรับผู้ที่มีอาการปากแห้ง (Xerostomia)

ทั้งนี้น้ำยาบ้วนปากเป็นเพียงขั้นตอนเสริม สำหรับใช้หลังจากแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟัน ซึ่งคุณสมบัติของน้ำยาบ้วนปากจะช่วยฆ่าแบคทีเรียบนพื้นผิวของช่องปากและฟันเท่านั้น ไม่สามารถแก้สาเหตุที่แท้จริง (บางประการ) ของกลิ่นปากหรือปัญหาเกี่ยวกับฟันแต่อย่างใด ดังนั้นหากมีปัญหาในช่องปากเรื้อรังก็ควรปรึกษาทันตแพทย์จะดีที่สุด