Elle Wood และ Legally Blonde ตีแผ่โลกความจริงที่ว่าสาวผมทองไม่ได้โง่เสมอไป

คุณเคยได้ยินคำว่า “Dumb Blonde” หรือเปล่า แล้วคุณรู้ไหมว่าจริงๆ แล้วมันเป็นป้ายห้อยคอแสดงการเหยียดเพศอย่างหนึ่งที่มักถูกลวงด้วยการใช้ความขบขันเข้าปิดบังของวงการฮอลลีวู้ด วลีนี้ถูกใช้กับเพศหญิงโดยเฉพาะโดยที่เราไม่เคยเห็นผู้ชายผมบลอนด์โดนดูถูกด้วยคำนี้สักครั้ง การเหมารวมที่มีรากมาจากต้นกำเนิดในวงการแสดงซึ่งปฏิเสธที่จะเข้าใจถูกว่า “ผู้หญิง” มีทั้งความฉลาดและความสวยในคนเดียวกันได้ ดัมบลอนด์ถูกใช้ครั้งแรกจากละครเวทีฝรั่งเศส Les curiosités de foire ในปี 1775 โดยมีตัวละครหลักคือ Rosalie Duthé โสเภณีสาวผมบลอนด์ผู้โง่เขลา เธอเป็นผู้หญิงคนแรกที่ถูกเรียกด้วยวลีโหดร้ายเช่นนั้น แต่ถ้าเหวี่ยงโลกกลับไปไกลกว่านั้นเสียหน่อย ผมสีบลอนด์เองก็ถูกใช้ไปในทางยั่วเพศมาแต่ไหนแต่ไร 

จักรวรรดิโรมันเล่าว่าผู้หญิงขายบริการในยุคนั้นมักจะมีผมสีบลอนด์ด้วยกันทั้งสิ้น หรือแม้แต่ในช่วงยุโรปที่ศิลปินวาดภาพส่วนมากมักใช้รูปหญิงผมบลอนด์เป็นตัวแทนของความเย้ายวนทางเพศ เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงออกถึงความต้องการถูกครอบครองเหมือนพวกทรัพย์สินเงินทอง หรือจะเป็นภาพวาดที่นำเสนอ Eve ผู้หญิงคนแรกตามคัมภีร์โทราห์ ด้วยการวาดเธอให้มีผมสีบลอนด์ดูยวนใจ ในขณะที่พระแม่มารีที่ถือพรหมจรรย์กลับมีผมสีบลูเน็ต

ภาพ: Encyclopedia

วงการภาพยนตร์ถ่ายทอดวลีนี้อย่างต่อเนื่อง โดยที่ไม่ได้สำเหนียกเลยว่ามันไม่ได้เป็นการอคติต่อสีผม แต่เป็นการอคติต่อเพศต่างหาก การรับรู้และมีภาพจำผิดๆ ว่าผมบลอนด์มักควบคู่มากับความยั่วยวนทางเพศและความโง่เขลานั้นถูกสืบทอดเรื่อยมา ยิ่งในยุค 40-50s ที่ถูกฉายผ่านภาพลักษณ์ของนักแสดงอย่าง Marilyn Monroe เธอถูกพูดถึงแบบนั้นมาทั้งชีวิต ทั้งที่ในความเป็นจริงเธอฉลาดเป็นกรดด้วยซ้ำ เห็นได้จากการให้สัมภาษณ์และการเข้าร่วมสมาคมต่างๆ ที่โชว์ว่าเธอมาพร้อมกับกึ๋น ถัดมาก็จะเป็นยุคของ Pamela Anderson, Jessica Simpson จนมาถึง Paris Hilton ที่เราคุ้นหน้าคุ้นตากันดี 

ช่วงหนึ่งที่วลีนี้เริ่มไม่เป็นที่พอใจอย่างรุนแรงเข้า จนถึงขั้นมีนักวิจัยเอาไปวิเคราะห์เรื่องพันธุกรรมด้วยซ้ำว่าคนมีผมสีอ่อนฉลาดน้อยกว่าผมสีเข้มจริงหรือไม่ ซึ่งผลลัพธ์ก็บอกชัดเจนว่ามันไม่ได้เกี่ยวกันเลยสักนิด แต่ยังไม่วายที่ดัมบลอนด์ในวงการบันเทิงก็ยังถูกล้อเลียนเป็นตัวตลกอยู่ร่ำไป และพวกเธอมักถูกผลักดันให้อยู่ในบทบาทที่ไม่ได้มีหน้าที่อะไรมากนอกจากแต่งตัววับๆ แวมๆ มีบทพูดไม่เยอะ และคอยเกาะแขนขาผู้ชาย หรือถ้าอยู่ในหนังฆาตกรรมก็จะโดนให้ตายเป็นคนแรกๆ เพราะวิ่งหนีหาทางออกไม่เจอ แต่เมื่อการปลดแอกของเหล่าผู้หญิงเริ่มถึงขีดสุด ก็มีภาพยนตร์อีกหลายเรื่องที่ผลิตออกมาท้าทายความคิดและลบภาพลักษณ์ของวลีนี้ทิ้งไป หนึ่งในนั้นคือ Legally Blonde

ภาพ: Hollywood Life

Elle Woods รับบทโดย Reese Witherspoon ภาพลักษณ์ของสาว Valley Girl ผมบลอนด์ อกตูม และบ้านรวย ตรงครบตามสูตรของการเหมารวมว่าดัมบลอนด์ที่ใครๆ คิด เห็นได้จากการเปิดฉากแรกสุด เมื่อพนักงานในร้านหลอกขายเสื้อผ้าราคาแพงให้กับสาวแอลด้วยประโยคที่ว่า “ไม่มีอะไรที่ฉันชอบไปมากกว่าผู้หญิงโง่ผมบลอนด์ที่ดีแต่ใช้เงินของพ่อหรอก” แต่หารู้ไม่ว่าแอลไม่ได้เคี้ยวง่ายอย่างที่เห็น งานนี้เธอไม่ได้กินหมู หรือจะเป็นอีกตอนที่ทุกคนในรั้วมหาวิทยาลัยรุมยืนดูเธอที่มาจากแคลิฟอร์เนียราวกับเป็นของแปลกแบบอยู่ผิดที่ผิดทาง

ภาพ: Cultured Vultures

กระทั่งภาพมันแจ้งชัดมากขึ้นเมื่อแฟนหนุ่ม Warner ออกปากขอเลิกกับเธอด้วยประโยคที่ว่า “ถ้าผมจะเป็นวุฒิสมาชิก ผมก็ต้องแต่งงานกับแจ๊กกี้ไม่ใช่มาริริน” เพราะแฟนหนุ่มของเธอนึกว่าเธอจะเป็นได้แค่มาลิบูบาร์บี้ไว้ควงเล่นแก้เหงาข้างกายเฉยๆ ไม่ใช่ว่าเธอผมบลอนด์เกินไป แต่เป็นเพราะเขาคิดไปว่าเธอทั้งบลอนด์และทั้งโง่ต่างหาก และนับว่าเป็นอีกครั้งที่สาวผมบลอนด์ถูกผลักดันให้ลงสนามการแข่งขันนี้ การแข่งขันเพื่อชนะใจผู้ชายโดยมีคู่ต่อสู้คือสาวผมบลูเน็ต สังเกตจากภาพยนตร์และซีรี่ส์จำนวนมากที่ฉายภาพไปในทางนั้นทั้ง Riverdale, Dawson’s Creek, Gossip Girl, The Office, Suits ที่แม้บางเรื่องจะไม่ได้มีการขับเคี่ยวกันก็จริง แต่ก็เหมือนเป็นทางเลือกว่าท้ายที่สุดแล้วผู้ชายจะเลือกใคร

ภาพ: ScreenRant

สนามนี้เกิดขึ้นเพื่อเอาใจผู้ชายโดยที่พวกเธอเองก็ไม่รู้ตัว พวกเธอแข่งกันในโลกที่ผู้ชายเป็นผู้นำและเป็นดั่งรางวัล ภาพยนตร์ในหลายเรื่องมักมีคำถามว่า “ชอบผู้หญิงผมบลอนด์หรือผมบลูเน็ตมากกว่ากัน” พวกเธอแก่งแย่งเพื่อรางวัลที่สังคมบอกว่าดีนั่นคือการได้ใจผู้ชาย เพราะผู้ชายคือรางวัลสูงสุด หารู้ไม่ว่าเนื้อแท้แล้วเธอไม่ได้กำลังสู้กับผู้หญิงสีผมต่างกัน แต่เธอกำลังสู้กับการแข่งขันระหว่าง Beauty vs Brain ความเข้าใจผิดๆ ว่าผู้หญิงจะมีทั้งสองอย่างในคนเดียวกันไม่ได้ สาวผมบลอนด์มักถูกมองว่าสวย และผู้คนไม่ชอบหรอกที่จะเชื่อว่าคุณสามารถทั้งสวยและฉลาดในเวลาเดียวกันได้ สูตรสำเร็จนี้ถูกซื้อต่อโดยแอล เมื่อเธอต้องการชนะใจแฟนหนุ่มจึงฮึดสู้หลายต่อหลายครั้ง โดยมีคู่แข่งผมสีบลูเน็ตที่มีชื่อว่า Vivian

ภาพ: US Weekly

ฮึดครั้งที่หนึ่ง เกิดขึ้นหลังจากถูกบอกเลิกด้วยประโยคดูถูกอันเจ็บปวด แต่เธอดันตีความไปว่าตัวเองไม่คู่ควรพอกับเขา เธอจึงลงสอบ LSAT เพื่อเข้าเรียนกฎหมายในรั้วมหาวิทยาลัยฮาร์เวิร์ด โดยหวังว่าจะไปตามรักของเธอคืนมา

ฮึดครั้งที่สอง เธอโดนดูถูกอีกครั้งจากผู้ชายคนเดิมว่าเธอไม่ได้ฉลาดมากพอ จนเธอเลือกลงมือทำให้เขาเห็นว่าตัวเธอเองมีคุณค่ามากแค่ไหน และในที่สุดก็เป็นผลเมื่อการเรียนก้าวหน้าและได้โอกาสร่วมโปรเจกต์ใหญ่ที่ใครๆ ต่างก็อิจฉา

ฮึดครั้งที่สาม ไม่วายแอลยังโดนดูถูกอีกจนได้แถมด้วยการโดนลวนลามจากผู้ที่เป็นอาจารย์ เธอหลงดีใจเมื่อเขาเอ่ยปากชมว่าเธอทำงานได้ดีและฉลาดมีไหวพริบ เธอเกือบแล้วที่จะลบภาพนั้นทิ้งได้ เธอเกือบแล้วที่จะพิสูจน์ให้ทุกคนเห็นว่าสาวบลอนด์นั้นไม่ได้โง่เลยสักนิด จนกระทั่งความผิดหวังถาโถมไม่หยุด เธอต่อว่าอาจารย์หัวงูคนนั้นว่าเขาก็เห็นเธอเหมือนที่คนอื่นๆ เห็น คือสาวผมบลอนด์อกตูมเท่านั้น เธอไม่มีทางเป็นอย่างอื่นไปได้ ไม่มีใครเห็นเธอจริงจังสักคน

ภาพ: Glamour

หากแสงสว่างสาดลงที่เธออีกครั้งด้วยคำพูดจากอาจารย์ที่ดูเหมือนจะไม่ชอบขี้หน้าเธอเท่าไหร่ ฉุดให้เธอคิดได้อีกครั้งและพร้อมฮึดสู้อีกเป็นรอบที่สี่ และคราวนี้มันดีมากกว่าเดิมเพราะอาจารย์คนนั้นก็ดันเป็นผู้หญิงผมบลอนด์เช่นเดียวกันกับเธอ และนั่นเป็นช่วงที่เธอได้ตื่นขึ้นอย่างจริงจัง แล้วถึงได้เข้าใจว่าเธอไม่ได้ต่อสู้เพื่อผู้ชาย ไม่ได้อยู่ในโลกที่ผู้ชายเป็นใหญ่และตัดสินชะตาชีวิตของเธอ แต่เธอต่อสู้เพื่อตัวเอง เพื่อลบคำปรามาสและอาการเหมารวมที่บอกว่าผู้หญิงสวยมักจะโง่ ผู้หญิงที่ชื่นชอบช็อปปิ้งและแต่งตัวคงจะมาพร้อมสมองและความคิดอันตื้นเขิน

ภาพ: The News

แน่นอนว่าเดาทางไม่ยากเพราะแอลชนะทุกอุปสรรค ทั้งการว่าความครั้งสุดท้าย การไล่ตะเพิดอาจารย์หัวงูคนนั้น และการลบคำปรามาสที่สาดใส่เธอ เธอที่พิสูจน์ว่าสาวผมบลอนด์หรือสาวสวยไม่ได้โง่ เธอฉลาดและมีไหวพริบ ในขณะเดียวกันเธอก็ยังเอื้อเฟื้อช่วยเหลือคนอื่นเสมอ เธอชนะใจเพื่อนสาวทุกคนด้วยน้ำใจและความน่ารักของเธอเอง ไม่ว่าจะเป็นเพื่อนเก่าที่แคลิฟอร์เนีย เพื่อนใหม่ในรั้วมหาลัย เพื่อนที่บังเอิญเจอในร้านซาลอน ไปจนถึงการชนะใจคู่กัดอย่างวิเวียนที่สุดท้ายก็กลายมาเป็นเพื่อนสนิทกันในภายหลัง สิ่งที่ทำให้เราสัมผัสได้ถึงพลังของตัวละครนี้คือการที่แอลแสดงให้เห็นว่าไม่มีอะไรผิดในสิ่งที่เธอเป็นและที่เธอชอบ เธอทำมันสำเร็จได้โดยที่ไม่จำเป็นต้องเสียสละความเป็นตัวเองให้กับใคร เธอไม่ได้เปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อให้คนอื่นเชื่อว่าเธอฉลาด เธอทำให้พวกเขาเชื่อด้วยการที่เธอเป็นคนฉลาด 

ภาพ: ABA Journal

การที่ผู้หญิงจะเก่งแบบ Girl Boss ได้ก็ไม่เห็นจำเป็นต้องลุกขึ้นมาใส่สูททำตัวมัสคิวลินเสียหน่อย พวกเธอยังคงชื่นชอบสีชมพูวิ้งๆ ชอบใส่ส้นสูง ทำเล็บ และดัดผม โดยที่ไม่ต้องเปลี่ยนแปลงหรือเสียสละความเป็นตัวเองทิ้งไปเพียงแค่อยากให้คนยอมรับ เพราะพอเอาเข้าจริงภาพลักษณ์ภายนอกกับความฉลาดสองอย่างนี้มันก็ไม่ได้เกี่ยวข้องกันมาตั้งแต่แรกอยู่แล้ว ภาพยนตร์เรื่องนี้จึงไม่ใช่แค่การที่นางเอกของเรื่องได้เห็นคุณค่าในตัวเองเท่านั้น แต่เธอได้เห็นสังคมที่ให้ค่าและมองเห็นคนเหล่านี้อย่างไรอีกด้วย

ตอนนี้เราไม่ได้อยู่ในยุคที่การมีสามีคือรางวัลของชีวิตอีกต่อไปแล้ว การเห็นคุณค่าและเคารพในตัวเองต่างหากคือคำตอบที่แท้จริงของศักดิ์ศรีความเป็นผู้หญิง Legally Blonde จึงไม่ได้เกี่ยวข้องกับการอคติของสาวผมบลอนด์ แต่เป็นอคติที่มีต่อผู้หญิงต่างหาก และมันเกี่ยวกับวิธีที่เธอประสบความสำเร็จในขณะที่ยึดมั่นในความเป็นผู้หญิงของตัวเอง แม้จะถูกคาดหวังและถูกกดดันให้เลิกอาชีพหรือเลิกความเป็นผู้หญิงก็ตาม