จากหมวก Pelé สู่ชุดคลุม Messi การเฉลิมฉลองที่เต็มไปด้วยวัฒนธรรมเจ้าภาพแต่ถูกมองต่างกัน

     ความน่าสนใจของพิธีการมอบรางวัลแชมป์โลกในศึกฟุตบอลโลก 2022 ณ ประเทศกาตาร์ Lionel Messi รับรางวัลนักเตะยอดเยี่ยม ก่อนจะเดินปิดท้ายในขบวนนักเตะ 26 คนในฐานะกัปตันทีมเพื่อเตรียมชูถ้วยฟุตบอลโลกสมัยที่ 3 ของอาร์เจนติน่า ทว่าในช่วงเวลาก่อนรับถ้วย Tamim Bin Hamad ผู้นำของประเทศเจ้าภาพนำผ้าคลุมสีดำคาดทองมาสวมให้กับราชาลูกหนังเบอร์ 10 คนนี้ ทำเอาแฟนบอลมึนงงสงสัยและตั้งคำถามเกี่ยวกับขั้นตอนการมอบรางวัลที่เจ้าภาพใช้พื้นที่ในการฉลองชัยชนะเพื่อสร้างพื้นที่การโปรโมตวัฒนธรรมหรือไม่

อ่านเรื่องราวเกี่ยวกับการสวมชุดคลุมของเมสซี่เพิ่มเติมที่ vogue.co.th/lifestyle/article/lionel-messi-wears-arabic-robe-receiving-fifa-world-cup-qatar-trophy-2022

Lionel Messi ขณะกำลังสวมเสื้อคลุม Beshth ก่อนรับถ้วยแชมป์ฟุตบอลโลก 2022 / ภาพ: GOAL

     เรื่องราวดังกล่าวถูกพูดถึงเป็นวงกว้าง เพราะก่อนหน้านี้แทบไม่เคยมีการแทรกแซงช่วงเวลาการรับรางวัลด้วยการแต่งองค์ทรงเครื่องให้กับกัปตันผู้ชนะมาก่อน ดังนั้นคำถามเรื่องความเหมาะสมจึงเกิดขึ้น มุมหนึ่งมองกันว่าการที่เจ้าภาพทำแบบนี้ล้ำเส้นความพอดีและไม่ได้ให้ผู้ชนะเสพโมเมนต์แบบฉบับคลาสสิก แต่ต้องมาสวมเสื้อผ้าตามวัฒนธรรมก่อนเฉลิมฉลอง ในขณะที่อีกมุมหนึ่งมองว่าการกระทำดังกล่าวถือเป็นการให้เกียรติกับนักฟุตบอลเจ้าของแชมป์โลก พร้อมทั้งมองว่าเมื่อพวกเขาเป็นเจ้าภาพ คนอื่นอาจต้องเริ่มเคารพวัฒนธรรมผู้อื่นด้วย

การฉลองแชมป์ฟุตบอลโลกปี 1970 ของ Pelé พร้อมกับสวมหมวก Sombrero / ภาพ: Reddit

     เรื่องราวนี้ทำเอาผู้คนในชาติอาหรับต้องออกมาปกป้องการถ่ายทอดวัฒนธรรมในช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดแห่งโลกฟุตบอลบ้าง การย้อนถามถึงเหตุการณ์ในอดีตจึงเกิดขึ้น มีการนำภาพตำนานลูกหนังทีมชาติบราซิลอย่าง Pelé มาเป็นตัวอย่าง เพราะเขาเคยเถลิงบัลลังก์แชมป์โลกในปี 1970 ที่ประเทศเม็กซิโกและเฉลิมฉลองด้วยการสวมหมวกสไตล์เม็กซิกัน หรือที่รู้จักกันในชื่อ “Sombrero” การหยิบประเด็นนี้ขึ้นมาก็ยิ่งเกิดข้อถกเถียง บ้างก็ว่าเปเล่สวมมันหลังรับถ้วย ไม่ใช่ช่วงเวลาพิธีมอบรางวัลแต่อย่างใด หรือบ้างก็พูดถึงประเด็นความสมัครใจที่ยังคงเป็นปริศนาว่าแท้จริงทั้งเปเล่และเมสซี่รู้เรื่องนี้และตกลงในการดื่มด่ำช่วงเวลาแห่งความสุขไปพร้อมมรดกทางวัฒนธรรมของชาติเจ้าภาพหรือไม่

การฉลองชัยของ Lionel Messi ร่วมกับทัพอาร์เจนติน่าขณะกำลังสวม Beshth อยู่ / ภาพ: GOAL

     ต้องบอกว่าเจตนาของผู้จัดฟุตบอลโลก 2022 ที่พร้อมนำเสนอความยิ่งใหญ่ในฐานะเจ้าภาพนั้นเต็มไปด้วยมุมมองที่ดีและการให้เกียรติ ชุดคลุมดังกล่าวคือ “Beshth” ซึ่งเป็นเครื่องสวมใส่ที่แสดงถึงเกียรติยศ มีเพียงสมาชิกราชวงศ์ และนักรบในอดีตเท่านั้นที่จะมีโอกาสสวมใส่ ปุถุชนคนธรรมดาอาจมีโอกาสสวมใส่เพียงในโอกาสสำคัญเช่น งานแต่งงานหรืองานเฉลิมฉลองพิเศษเท่านั้น อีกทั้งยังเป็นมรดกวัฒนธรรมชั้นสูงที่ชาวต่างชาติแทบไม่มีสิทธิ์แตะต้อง การที่ผู้นำประเทศกาตาร์นำชุดคลุมดังกล่าวมาสวมให้กับเมสซี่จึงเหมือนการให้เกียรติกับกัปตันทีมชาติอาร์เจนติน่าขั้นสูงสุด และโลกอาหรับก็เข้าใจดีว่านี่คือการแสดงความเคารพต่อผู้ชนะอันยิ่งใหญ่ในศึกฟุตบอลโลกครั้งนี้อย่างแท้จริง

Pelé ชูถ้วยแชมป์ฟุตบอลโลกปี 1970 โดยที่ขณะรับไม่ได้สวมหมวก มีเพียงชุดแข่งสีเหลืองทรงพลังของทีมชาติบราซิล / ภาพ: AP Photo

     ถึงแม้ข้อมูลเกี่ยวกับชุดจะถูกนำเสนอออกมาเป็นเชิงบวก ทว่าหลายคนจะพุ่งเป้าไปที่ช่วงเวลาด้วย อย่างที่กล่าวไปว่านี่คือช่วงเวลาสำคัญที่เมสซี่กำลังจะรับถ้วยฟุตบอลโลกในสีเสื้อฟ้า-ขาว แต่กลับต้องสวมใส่ชุดคลุมแทน ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ไม่มีใครรู้คำตอบที่แท้จริงว่าเมสซี่เต็มใจมากน้อยเพียงใด ชาวอาร์เจนติน่าก็คงไม่มีปัญหาอะไรเพราะกำลังเสพสมช่วงเวลาแสนพิเศษในการคว้าตำแหน่งแชมป์ฟุตบอลโลก แต่อย่างน้อยเราก็ได้รู้ว่าชุดที่ถูกนำเสนอแบบประดักประเดิดในสายตาใครหลายคนนั้นเป็นเครื่องหมายแห่งเกียรติยศที่กลุ่มคนในวัฒนธรรมหนึ่งให้ยกไว้บนหิ้ง และเราทุกคนก็ได้รับรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมตรงนี้มากยิ่งขึ้น ถ้ามองโลกในเชิงบวกการสวมชุดคลุมชาวอาหรับของเมสซี่อาจจะเป็นภาพไอคอนิกที่ครั้งหนึ่งนักเตะชาวต่างชาติ คนนอกกลุ่มสังคมวัฒนธรรมสวมชุดที่ได้ชื่อว่าเป็นชุดสำหรับผู้ยิ่งใหญ่