ประเด็นเดือดดิสนีย์! เมื่อผู้รับบท Nani ใน Lilo & Stitch เป็นคนผิวขาวซึ่งไม่ตรงตามแอนิเมชั่น

     กระแสวิพากษ์วิจารณ์การแคสติ้งนักแสดงกับบทบาทตัวละครในบทประพันธ์หรือการ์ตูนมักจะเป็นประเด็นร้อนเสมอ ตั้งแต่ Halle Bailey ได้รับบทบาท Ariel ใน The Little Mermaid ที่กลายเป็นประเด็นใหญ่ทั่วโลกกับข้อวิจารณ์ว่าแคสต์เธอมาไม่ตรงกับตัวละครดั้งเดิม ถึงกระนั้นก็มีคำมั่นมากมายที่พูดว่านี่คือการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญที่เปิดโอกาสให้นักแสดงต่างชาติพันธุ์สานฝันให้กับเด็กหรือผู้ชมที่ต้องการเห็นแอเรียลในเวอร์ชั่นใหม่ ถึงกระนั้นก็มิวายกลายเป็นข้อถกเถียงว่าสรุปแล้วนี่คือการให้โอกาสอย่างแท้จริง หรือเป็นเพียงกลไกความ “woke” เกินพอดี ในเมื่อตัวละครอันหลากหลายถูกออกแบบมาอย่างชัดเจน การที่จะสร้างสรรค์ตัวละครใหม่โดยมีรากฐานวัฒนธรรมของชาติพันธุ์นั้นๆ อาจจะเหมาะสมกว่าหรือไม่ นี่คือคำถามอีกแง่มุมที่ถกเถียงกันมาเป็นเวลาร่วมปี

Sydney Agudong ดาราสาวสายเลือดฮาวายที่มารับบท Nani ใน Lilo & Stitch เวอร์ชั่นคนแสดง / ภาพ: Midweek

     ประเด็นดังกล่าวถูกพูดถึงอย่างหนาหู ต่างคนต่างความคิด บางครั้งอาจเลยเถิดไปถึงการเหยียดชาติพันธุ์หรือการใช้คำพูดด่าทอรุนแรงเลยหลักเหตุผลไปแล้ว จนกระทั่งเมื่อวันที่ 15 เมษายน 2023 กรณีศึกษาใหม่ก็เกิดขึ้นทันทีกับผู้ผลิตค่ายเดิมอย่างดิสนีย์ โดยทางค่ายประกาศรายชื่อนักแสดงที่จะมารับบท Nani ในเรื่อง Lilo & Stitch เวอร์ชั่นใหม่ โดยเธอคือ Sydney Agudong แม้เธอจะมีผิวขาวแต่ก็มีเชื้อสายฮาวาย ทว่ามิวายโดนวิจารณ์ว่าไม่เหมาะสมกับบทนี้ ไม่ใช่เพราะฝีมือการแสดงหรือสายเลือด แต่ประเด็นอยู่ที่สีผิวอีกเช่นเดิม

ตัวละคร Nani ในเวอร์ชั่นแอนิเมชั่นของ Lilo & Stitch ที่แฟนๆ คุ้นเคยกันดี / ภาพ: Disney Wiki

     ผู้วิจารณ์จำนวนมากพูดถึงตัวละครในภาพจำจากแอนิเมชั่นเมื่อปี 2002 ที่นานิมีรูปลักษณ์แบบชาวเกาะ ผิวเข้ม ผมดำ มาพร้อมลักษณะอื่นๆ ที่มีเอกลักษณ์ มีข้อถกเถียงมากมายเกิดขึ้นเกี่ยวกับการแคสติ้งครั้งนี้ เรื่องราวบานปลายใหญ่โตและกลายเป็นประเด็นเปรียบเทียบ และเป็นกระแสต่อต้าน “Whitewashing” หรือการเปิดพื้นที่ให้กับตัวละครผิวขาวเพื่อจำกัดพื้นที่ของคนชาติพันธุ์อื่นในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ ทว่าเรื่องราวดังกล่าวกลับไม่ได้มีคนเห็นด้วยทั้งหมด เพราะการแคสติ้งนี้ถูกนำไปเปรียบเทียบกับตัวละครแอเรียล ซึ่งฮัลลีก็ไม่ได้รูปลักษณ์ตรงกับภาพจำหรือที่มาของตัวละคร บางคนยังเน้นย้ำอีกว่าแม้ซิดนีย์อาจไม่ได้มีรูปลักษณ์ดั่งแอนิเมชั่น แต่เธอก็มีเลือดเนื้อเชื้อไขของชาวเกาะ ซึ่งชาวเกาะฮาวายเองก็ไม่ได้เป็นคนผิวสีน้ำตาลหรือผิวสีเข้มทั้งหมด การตีตราว่าชาวเกาะต้องไม่ใช่แบบนี้คือการเหมารวมรูปแบบหนึ่ง นอกจากนี้ฮัลลีที่มารับบทแอเรียลกลับไม่ได้มีคุณลักษณะอะไรที่สอดคล้องกับรากฐานเรื่องราวของตัวละครเลย คำถามว่าทำไมเมื่อคนขาวมารับบทคนต่างชาติพันธุ์แบบนี้ถึงไม่ได้รับการสนับสนุนเรื่องความหลากหลายเหมือนก่อนหน้านี้

Halle Bailey รับบท Ariel ในภาพยนตร์เรื่อง The Little Mermaid / ภาพ: People

     ประเด็นสำคัญที่ผู้โต้แย้งการแคสติ้งนี้ยกเหตุผลมานั้นระบุถึงเรื่องการพูดถึงคาแร็กเตอร์ที่บ่งบอกถึงสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมอันชัดเจน เรื่องราวผูกโยงเข้ากับชีวิตจริงของคนพื้นถิ่น แต่สำหรับแอเรียลเป็นตัวละครเหนือจินตนาการสร้างสรรค์จากโลกแฟนตาซีเต็มรูปแบบ ตรงนี้จึงต่างกัน ในขณะที่อีกฝ่ายก็มองว่าสุดท้ายสิ่งเหล่านี้ก็เป็นเพียงเหตุผลที่คิดเข้าข้างความคิดตัวเอง เพราะเรื่องนี้ก็เป็นเรื่องในจินตนาการที่ยกวัฒนธรรมบางส่วนมาเป็นองค์ประกอบในการบอกเล่าเช่นกัน พร้อมเน้นย้ำว่าชาวเกาะก็ไม่จำเป็นต้องถูกมองเหมารวมว่าต้องมีลักษณะเดียวกันไปเสียทั้งหมด  ประเด็นนี้ส่งคำถามสู่สังคมว่าการพัฒนาความเท่าเทียมในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ยุคใหม่กำลังมีมาตรฐานที่บิดเบี้ยวหรือไม่ ในขณะที่หลายฝ่ายกำลังใช้วิธีแคสติ้งแบบ “Colour-Blinding” หรือการแคสติ้งโดยมองข้ามเรื่องสีผิว ซึ่งก่อนหน้านี้เป็นการเหมือนเปิดโอกาสให้คนชาติพันธุ์อื่นสามารถแสดงฝีมือแบบไม่สนรูปลักษณ์อันเปลี่ยนแปลงไม่ได้ แต่เมื่อเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นคำถามใหม่ก็เกิดขึ้นเพิ่มเติมว่า ถ้าชาติพันธุ์หนึ่งมาในรับบทตัวละครหนึ่งได้ ทำไมเมื่อสลับกลับด้านเรื่องราวกันบ้างถึงกลายเป็นปัญหา หรือนี่คือการรุกล้ำมาตรฐานความเท่าเทียมเพื่อความรู้สึกถูกต้องและความต้องการของตัวเองกันแน่ แฟนๆ โว้กคิดเห็นอย่างไรกับเรื่องนี้บ้าง