จมูกปลอมทำเรื่อง! หลัง Bradley Cooper ใช้เพื่อจำลองลักษณะใบหน้าตำนานกวีชาวยิวใน Maestro

     ในวงการภาพยนตร์วิธีการแปลงโฉมนักแสดงเพื่อตอบโจทย์ความสมจริงหรือจำลองตัวละครนั้นถือเป็นเทคนิคที่ช่วยส่งเสริมให้ผู้ชมรู้สึกร่วมไปกับเรื่องราวได้ในอีกมิติหนึ่ง ทว่าหลายครั้งก็มีปัญหาเรื่องความละเอียดอ่อนที่การนำเสนอลักษณะตัวละครอาจไปกระทบกับความรู้สึกของคนจากบางชาติพันธุ์ ซึ่งอาจรู้สึกถึงความไม่ถูกต้องหรือรู้สึกถูกละเลยในบางมุม Bradley Cooper เองก็เผชิญคำวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักตลอด 2 สัปดาห์ตั้งแต่ปล่อยวิดีโอทีเซอร์ภาพยนตร์เรื่อง Maestro เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2023 โดยประเด็นสำคัญอยู่ที่การเลียนแบบหน้าตาของ Leonard Bernstein นักประพันธ์ชาวยิวผู้เป็นตำนานแห่งโลกศิลปะ

Leonard Bernstein บุคคลต้นเรื่องอันเป็นแรงบันดาลใจของภาพยนตร์เรื่อง Maestro / ภาพ: Variety

     ประเด็นสำคัญคือแบรดลีย์ซึ่งรับหน้าที่ผู้กำกับภาพยนตร์เรื่องนี้ตัดสินใจเลือกตนเองเพื่อรับบทนำด้วย ซึ่งถูกวิจารณ์ว่าเขาไม่ใช่ชาวยิว และใช้อำนาจการตัดสินใจเพื่อมารับบทสำคัญของชาวยิว ประเด็นดังกล่าวอาจไม่หนักหนาเท่าการสวมจมูกปลอมเพื่อสร้างลักษณะทางกายภาพให้เหมือนลีโอนาร์ด เรื่องราวบานปลายถึงขนาดแบรดลีย์ถูกนิยามว่าเป็น “พวกต่อต้านยิว” เลยทีเดียว อีกทั้งยังมีการเปรียบเทียบจมูกจริงของแบรดลีย์ว่ามีความละม้ายคล้ายคลึงกับบุคคลต้นเรื่องมากกว่าจมูกปลอม ต่อยอดความคิดของคนบางกลุ่มว่าการใช้จมูกปลอมเปรียบเหมือนการมองภาพแบบเหมารวมโดยละเลยความจริง เพียงเพราะต้องการตอบสนองภาพในความคิดของตัวแบรดลีย์เองเท่านั้น

Bradley Cooper กับการรับบทเป็น Leonard Bernstein ในภาพยนตร์เรื่อง Maestro / ภาพ: Jason McDonald - Netflix

     หลายคนตีขยายประเด็นนี้จนถูกพูดถึงนานนับสัปดาห์ บางความคิดเห็นระบุว่าแบรดลีย์ไม่ควรสวมจมูกปลอม มันเป็นการมองแบบเหมารวมและยัดเยียดเอกลักษณ์ของบางอย่างให้กับชาวยิวจนกลายเป็น “Jew-Face” ซึ่งมีความรู้สึกถึงการเหยียดหรือละเลยเรื่องชาติพันธุ์แบบแอบแฝงไม่ต่างจาก “Black Face” ซึ่งรากฐานของลักษณะชาวยิวเช่นนี้ให้ความรู้สึกถึงบัญญัติลักษณะชาวยิวตั้งแต่สมัยนาซี บางคนคิดไกลไปถึงเรื่องละเอียดอ่อนที่สร้างความสะเทือนขวัญไปทั่วโลกบนหน้าประวัติศาสตร์ นอกจากนี้แบรดลีย์ยังถูกตำหนิว่าเขาไม่ได้พยายามทำให้ตัวละครเหมือนลีโอนาร์ด แต่กำลังสร้างลักษณะทางกายภาพให้ตรงตามการเหมารวมหรือภาพจำตามมายาคติที่มีต่อชาวยิว

Jake Gyllenhaal ผู้พลาดสิทธิ์การผลิตภาพยนตร์เกี่ยวกับ Leonard Bernstein ซึ่งเขาสืบสายเลือดชาวยิวโดยตรงจากฝั่งแม่ / ภาพ: The Guardian

     เรื่องราวดังกล่าวถูกนำไปเชื่อมโยงกับการแย่งชิงสิทธิ์ในการสร้างและกำกับภาพยนตร์เรื่องนี้ โดยคนบางกลุ่มที่วิพากษ์วิจารณ์กล่าวถึง Jake Gyllenhaal นักแสดงมากฝีมือผู้มีเชื้อสายยิวจากฝั่งแม่โดยแท้ และเขาก็หวังว่าจะมีโอกาสรับบทเป็นคีตกวีชาวยิวที่ประสบความสำเร็จที่สุด หลายคนถึงขั้นมีการเสียดสีแบรดลีย์เกี่ยวกับเรื่องนี้ว่าเขาพยายามอย่างหนักเพื่อคว้าสิทธิ์ในการรังสรรค์ผลงานชิ้นนี้ แต่เขากลับรับบทนำ สร้างลักษณะตัวละครด้วยจมูกปลอมตามภาพชาวยิวในมายาคติ อีกทั้งยังกำกับภาพยนตร์เรื่องนี้ด้วยตนเอง มากไปกว่านั้นยังมีความกังวลว่าเรื่องรสนิยมทางเพศของลีโอนาร์ดจะถูก “Straightwashed” และมองข้ามประเด็นเกี่ยวกับการเปิดใจถึงเรื่องความรู้สึกด้านเพศที่ซับซ้อน เรียกว่าประเด็นร้อนทั้งหมดแบรดลีย์จึงกลายเป็นจำเลยอย่างที่ปฏิเสธได้ยาก ทว่าครอบครัวของลีโอนาร์ดอาจกำลังช่วยปกป้องแบรดลีย์อยู่เช่นกัน

Leonard Bernstein ขณะกำลังเล่นเปียโนและขับร้องเพลงร่วมกับครอบครัวเมื่อเดือนพฤศจิกายน 1965 / ภาพ: Library of Congress

     แม้จะถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก แต่ครอบครัวเบิร์นสไตน์ประกอบด้วยบุตรของลีโอนาร์ดทั้ง 3 คน (Jamie, Alexander และ Nina) ออกแถลงการณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้เพื่อปกป้องแบรดลีย์ “แบรดลีย์ คูเปอร์ให้พวกเราทั้ง 3 คนมีส่วนร่วมตลอดทุกย่างก้าวบนเส้นทางอันน่าอัศจรรย์ในการสรรสร้างภาพยนตร์เกี่ยวกับพ่อของเรา” ซึ่งพวกเขารู้สึกได้ถึงพลังความตั้งใจของแบรดลีย์ที่จะนำเสนอและถ่ายทอดเรื่องราวดังกล่าว อีกทั้งยังเสริมด้วยว่า “มันทำให้เราแทบใจสลายที่เห็นการตีความหรือเข้าใจผิดเกี่ยวกับความตั้งใจของเขา” แสดงให้เห็นถึงความชื่นชมอันไร้ซึ่งข้อกังขาเกี่ยวกับการทำงานของแบรดลีย์จากครอบครัวของบุคคลต้นเรื่องโดยตรง

การสวมจมูกปลอมของ Bradley Cooper ในภาพยนตร์เรื่อง Maestro / ภาพ: The Times of Israel

     ประเด็นเรื่องจมูกเองทางครอบครัวเบิร์นสไตน์ก็ไม่ได้ติดขัดอะไร และพวกเขาเองก็คิดว่าพ่อก็คงจะไม่มีอะไรติดขัดเช่นกัน “มันเป็นเรื่องจริงที่ลีโอนาร์ด เบิร์นสไตน์มีจมูกใหญ่และสวยงาม” คำกล่าวจากแถลงการณ์ที่พูดถึงเหตุการณ์นี้ ถือว่าครอบครัวเบิร์นสไตน์กางปีกปกป้องแบรดลีย์อย่างจริงจัง เรื่องราวอาจบรรเทาความรุนแรงลง แต่ในบางมิติยังคงเป็นที่ถกเถียงอย่างต่อเนื่อง เพราะคำวิจารณ์เชิงการเหมารวมชาติพันธุ์ไม่ได้ถูกเอ่ยถึงในแถลงการณ์ ข้อโต้แย้งเรื่องความตรงสมจริงตามตัวละครหรือความตั้งใจในการถ่ายทอดตัวละครนั้นอาจหมดไป แต่แบรดลีย์คงต้องตอบคำถามว่าการกระทำในภาพยนตร์เรื่องนี้เข้าข่ายสร้างภาพตามมายาคติของชาวยิว ซึ่งอาจเกิดขึ้นด้วยความตั้งใจหรือความเลินเล่อ ติดตามกันต่อไปว่าเรื่องราวจะคลี่คลายลงอย่างไร และแบรดลีย์จะรับมือกับแรงต้านเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างไร