ถอดรหัสวลี 'นางงามกองขยะ' ของ 'แอนนา เสืองามเอี่ยม' เมื่ออาชีพสุจริตข้างถนนยังถูกมองว่าต่ำต้อย

     ยังคงเป็นกระแสอยู่ในขณะนี้สำหรับเวทีการประกวด Miss Universe Thailand ประจำปี 2022 ที่แม้ว่าจะเฟ้นหาผู้ชนะที่จะสวมใส่สายสะพายไทยแลนด์เพื่อไปชิงชัยคว้ามงกุฎที่สามให้ประเทศไทยได้แล้วอย่าง ‘แอน-แอนนา เสืองามเอี่ยม’ ทว่าเรื่องราวของเธอก็ยังคงเป็นที่พูดถึงต่อเนื่องจนตอนนี้ กระทั่งที่สื่อต่างชาติจำนวนมากที่รายงานข่าวคราวเกี่ยวกับเวทีการประกวดนางงามทั่วโลกยังอดจับตามอง และรายงานข่าวของมิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์คนล่าสุดไม่ได้

     กระนั้นหากใครก็ตามที่ได้อ่านข่าวคราวดังกล่าวก็จะพบว่าวลีหรือคำพูดที่ถูกหยิบยกขึ้นมาใช้มากที่สุดก็เห็นจะหนีไม่พ้น ‘Miss Garbage’ หรือที่ถ่ายถอดเป็นภาษาไทยว่า ‘นางงามที่โตมาจากกองขยะ’ นั้น (อ้างอิงจากเว็บไซต์ www.malaymail.com และ www.dailyexpress.com.my) ซึ่งนับเป็นหนึ่งในเรื่องราวไฮไลต์สุดสำคัญของแอนนาที่จับใจกองประกวดและทำให้เธอสามารถคว้ามงกุฎในประเทศไปในที่สุด

     เราไม่อาจปฏิเสธได้ว่า เรื่องราวการฝ่าฟันอุปสรรคของ แอนนา เสืองามเอี่ยม เป็นเรื่องที่น่าชื่นชมและน่ายกย่องอย่างถึงที่สุด กับการเปลี่ยนวิธีการเล่าเรื่องภูมิหลังของชีวิตเธอที่ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ ให้กลายเป็นเรื่องราวที่สามาถสร้างแรงบันดาลใจส่งต่อให้กับเด็กยากจนทั่วประเทศได้ ทว่าสิ่งที่ผู้เขียนอยากจะถอดรหัสให้ผู้อ่านโว้กและผู้ติดตามเวทีการประกวดนางงามได้อ่านกันในบทความนี้ ก็เห็นจะเป็นประเด็นที่คนในสังคมยังคงมองอาชีพสุจริตบางอาชีพที่อาจจะไม่ได้นั่งทำงานในออฟฟิศสวยหรูว่าเป็นอาชีพที่ต้อยต่ำ และไม่ได้มีศักดิ์ศรีเฉกเช่นเดียวกับงานทั่วไป ซึ่งเป็นหนึ่งในมายาคติล้มเหลวที่ถูกส่งต่อมาเป็นเวลานานในสังคมไทย และอาจกลายเป็นปกรณัมประโลมโลกที่ถูกเล่าซ้ำบนเวทีนางงามจนหลายคนอาจตกหลุมพรางได้

      หลายครั้งที่เรามักจะได้อ่าน ได้ยิน หรือได้เห็นพฤติกรรม ของคนทั่วไปในสังคมที่ปฏิบัติตัวต่อกลุ่มอาชีพพนักงานทำความสะอาดพื้นที่สาธารณะในส่วนกรุงเทพมหานครไม่ค่อยดีนัก กระทั่งกลายเป็นประเด็นการเหยียดกลุ่มคนที่ทำอาชีพดังกล่าวที่มีให้เห็นอยู่เนืองๆ ทั้งที่จริงแล้วเมื่อพิจารณาให้ดีจะพบว่า อาชีพของพนักงานทำความสะอาดและบริการในพื้นที่สาธารณะในส่วนกรุงเทพมหานครนั้น ไม่ได้ต่ำต้อยไปกว่าพนักงานราชการที่นั่งทำงานอยู่ในออฟฟิศที่มีแอร์เย็นๆ เลยแม้แต่น้อย เนื่องจากเป็นอาชีพที่สุจริตเหมือนกัน สังกัดหน่วยงานรัฐเช่นเดียวกัน ต่างกันก็เพียงสถานที่ทำงาน ที่ไม่อาจใช้เป็นตัวตัดสินได้ว่าอาชีพใดด้อยกว่าอาชีพใด เพราะทุกอาชีพต่างก็เป็นดั่งฟันเฟืองที่คอยสนับสนุนให้สังคมนั้นๆ ดำเนินต่อไปได้ เราจึงไม่ควรสมาทานต่อมายาคติที่ว่า คนที่คลุกคลีอยู่กับกองขยะหรือสิ่งปฏิกูลคือคนที่ต่ำต้อยกว่าเรา ในขณะที่ความเป็นมนุษย์และความสุจริตในสัมมาอาชีพของพวกเขาเข้มข้นเท่ากับเรา ซึ่งในจุดนี้ต้องยอมรับว่า แอนนาได้ทำสำเร็จแล้วด้วยการเอาตัวเองขึ้นมาประกวดบนเวทีนางงามระดับโลก ที่สปอตไลต์จากทั่วโลกกำลังจับจ้อง และเล่าเรื่องของเธอด้วยความกล้าหาญ เพื่อสะท้อนให้เห็นว่า 'ทุกคนต่างเท่าเทียมกัน'

     เรื่องราวความยากจน และความสู้ชีวิตอันน่ายกย่องและน่าชื่นชมของเหล่านางงามถูกนำมาเล่าบนเวทีหลายครั้งนับไม่ถ้วน จนบางครั้งเหล่าแฟนนางงามก็อาจหลงลืมไปว่า แท้จริงแล้วในอีกมุมหนึ่ง นี่ไม่ควรจะเป็นภาระของนางงามเหล่านี้ที่ต้องแบกเรื่องเล่าเหล่านี้มาเข้าประกวดเลย หากเรามีสิ่งที่เรียกว่า ‘รัฐสวัสดิการ' หรือการจัดการของรัฐที่ดีกว่านี้

     หลายคนคงเคยได้ยินประโยคที่ว่า ‘เวทีนางงามคือใบเบิกทาง’ ที่ทำให้หญิงสาวคนหนึ่งมีชีวิตเปลี่ยนไปตลอดกาล สามารถพลิกจากดินสู่ดาวได้ในชั่วข้ามคืน อนึ่งที่ประโยคนี้ถูกใช้อย่างแพร่หลายได้ในหลายประเทศที่อุตสาหกรรมนางงามเฟื่องฟู ก็อันเนื่องมาจากการผลักภาระของรัฐบาลให้กับประชาชนต้องออกมาดิ้นรนหาทางเปลี่ยนชีวิตตนเองและครอบครัว ที่ไม่มั่นคงจากการที่รัฐไม่เคยเตรียมแผนสำรองไว้ให้ชีวิตประชาชนเลยแม้แต่น้อย นั่นจึงทำให้นางงามหลายชีวิตต้องแบกเรื่องเล่าอันทุกข์เข็ญในชีวิตที่พวกเธอต้องฝ่าฟันมาหลายทศวรรษขึ้นเวทีการประกวดด้วย เพื่อเป็นหนึ่งในไฮไลต์สำคัญใช้จับใจเหล่าแฟนนางงามและคณะกรรมการ ซึ่งในทางหนึ่งก็นับว่าได้ผลดีที่เรื่องราวของพวกเธอสามารถส่งต่อแรงบันดาลใจให้กับคนอื่นได้จริง แต่ในอีกทางหนึ่งก็เป็นเหมือนดาบสองคม เมื่อวัฒนธรรมนางงามสู้ชีวิตติดตลาดและขายได้ พวกเราก็อาจจะหลงลืมไปว่าชีวิตความเป็นอยู่ของเราในฐานะประชาชนก็ถือเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบหลักจากรัฐเช่นเดียวกัน

     อย่างไรก็ตามผู้เขียนยังคงยืนยันว่า ไม่ใช่เรื่องผิดที่ผู้เข้าประกวดนางงามจะแบกเรื่องราวการต่อสู้กับชีวิตยากจนและความไม่มั่นคงในการมีชีวิตอยู่ในรัฐนั้นๆ ขึ้นไปพร้อมกันกับชุดราตรีและชุดว่ายน้ำของเธอ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจส่งต่อให้กับเด็กสาวทั่วประเทศอย่างที่พวกเธอตะเบ็งเสียงเป็นประโยคเดียวกันว่า ‘ถ้าฉันทำได้ คุณก็ทำได้’ แต่อีกนัยหนึ่งเราต่างก็ต้องตระหนักรู้เช่นกันว่า เรื่องราวสู้ชีวิตของพวกเธอนั้นก็เกิดขึ้นจากการบริหารจัดการอันล้มเหลวของรัฐบาลเช่นเดียวกัน