ถอดรหัส ทำไมเทศกาลดนตรี Woodstock 1969 จึงกลายเป็นหมุดหมายสำคัญตลอดกาลแห่งประวัติศาสตร์ดนตรี

เทศกาลดนตรี Woodstock 1969 / ภาพ: HISTORY

 

สารคดี Woodstock 99: Peace, Love and Rage ที่บอกเล่าเรื่องราวความโกลาหลแห่งเทศกาลดนตรี Woodstock ครั้งที่ได้รับการกล่าขานว่า ‘อื้อฉาวที่สุด’ เพิ่งออนแอร์ให้ได้ชมผ่านทางสตรีมมิ่ง HBO Max ในวันที่ 23 กรกฎาคม 2021 ที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม Woodstock 99 เป็นเพียงเรื่องราวส่วนหลังของประวัติศาสตร์เท่านั้น หากเปรียบกับหนังสือก็คงเป็นบทส่งท้าย เพราะจุดเริ่มต้นที่ทำให้คำว่า Woodstock กลายเป็นตำนานเกิดขึ้นตั้งแต่ปี 1969 นี่คือเทศกาลดนตรีที่ไม่ว่ากาลเวลาจะผ่านไปนานแค่ไหนก็ยังคงถูกหยิบยกมากล่าวถึงอย่างไม่เสื่อมคลาย กลายเป็นหมุดหมายสำคัญตลอดกาลแห่งประวัติศาสตร์ดนตรี คำถามคือทำไมถึงเป็นเช่นนั้น เกิดอะไรขึ้นบ้างที่ Woodstock 1969

Jimi Hendrix ณ Woodstock 1969 / ภาพ: INDULGE

 

Woodstock 1969 เทศกาลดนตรีในตำนาน

Woodstock คือเทศกาลดนตรีที่ถูกจัดขึ้นในวันที่ 15-18 สิงหาคม ปี 1969 ณ พื้นที่ฟาร์มขนาด 600 เอเคอร์ (2.4 ตร.กม.) ที่ใช้ชื่อว่า Woodstock เมือง Bethel รัฐนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา มาพร้อมคำโปรยว่า “An Aquarian Exposition: 3 Days of Peace & Music”

 

Max Yasgur หัวเรือใหญ่ผู้จัดงาน รวมถึงเหล่าโปรโมเตอร์ไม่ว่าจะเป็น John Roberts, Joel Rosenman, Artie Kornfield และ Michael Lang พวกเขาไม่ได้คาดหวังแม้แต่นิดเดียวว่าเทศกาลดนตรีนี้จะกลายเป็นประวัติศาสตร์โลกดนตรี เพียงแค่คิดว่าเป็นใบเบิกทางสำหรับการจัดตั้งสตูดิโอเพลงเท่านั้น และคาดว่าจะมีผู้เข้าชมประมาณ 50,000 คน อย่างไรก็ตามเมื่อถึงวันงาน เนื่องจากการที่ทีมผู้จัดงานโดนชาวบ้านในพื้นที่คัดค้านอย่างหนัก ด้วยเหตุผลที่ว่าไม่อยากให้บรรยากาศแสนสงบกลายเป็น ‘แหล่งพี้ยา’ ของเหล่าบุปผาชน ทำให้พวกเขาต้องย้ายสถานที่หลายครั้ง กว่าจะได้ลงหลักปักฐาน เวลาก็กระชั้นชิดแล้ว จึงไม่สามารถล้อมรั้วจัดสถานที่ให้มีความพร้อมได้ทัน จากผู้ชมที่ควรจะมีแค่ 50,000 คน กลับหลั่งไหลกันมามากกว่า 400,000 คน และแน่นอนว่าส่วนใหญ่ไม่ได้จ่ายค่าตั๋ว เมื่อเป็นเช่นนั้นกลุ่มผู้จัดที่ปลาบปลื้มกับกระแสตอบรับเกินความคาดหมายอย่างท่วมท้นไม่มีทางเลือก นอกจากประกาศยอมเปิดให้เข้าชมเทศกาลนี้ฟรี ตรงตามคอนเซปต์ 3 Days of Peace & Music

ส่วนหนึ่งของบรรยากาศในงานเทศกาลดนตรี Woodstock 1969 / ภาพ: BP

 

ไลน์อัพที่มาแสดงในเทศกาล Woodstock 1969 เรียกว่าเป็นการรวมศิลปินผู้เป็นที่สุดแห่งยุคก็ว่าได้ ไม่ว่าจะเป็น The Jimi Hendrix Experience, Janis Joplin, The Who, Crosby, Stills, Nash and Young และอีกมากมาย  โดยมี Sri Swami Satchidananda ผู้นำแนวคิดทางจิตวิญญาณและปรมาจารย์โยคะที่มีชื่อเสียงจากอินเดียมากล่าวเปิดงาน เนื้อหากล่าวถึงความโอบอ้อมอารีซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดต่อต้านการใช้ความรุนแรง

 

ช่วงสุดสัปดาห์ของวันที่ 15-18 สิงหาคม ปี 1969 บรรยากาศคละคลุ้งไปด้วยความเปียกแฉะจากฝน รถติด พื้นที่เต็มไปด้วยโคลน เรียกได้ว่าเป็นเทศกาลที่รวมความเละเทะทุกรูปแบบเอาไว้ แต่ในแง่ความเป็นตำนานก็ปฏิเสธไม่ได้เช่นกัน

Woodstock 1999 เทศกาลดนตรีที่โกลาหลที่สุด / ภาพ: BILLBOARD

 

หมุดหมายสำคัญแห่งประวัติศาสตร์ดนตรี

หากถามว่าทำไม Woodstock 1969 ถึงกลายเป็นหมุดหมายสำคัญแห่งประวัติศาสตร์ดนตรี ก็มีหลายเหตุผลที่สามารถนำมาใช้อธิบายได้ ประการแรกและน่าจะเป็นข้อที่สำคัญที่สุดคือการที่ปี 1969 เป็นช่วงเวลาที่ไฟสงครามเย็นกำลังคุกรุ่น นอกจากนั้นยังมีสงครามเวียดนามที่คร่าชีวิตผู้คนไปมากมาย Woodstock ที่หมายมั่นจะนำเสนอแง่มุมแห่งสันติภาพและความรักจึงเป็นวัฒนธรรมที่สวนทางกับวัฒนธรรมกระแสหลัก ราวกับเป็นเสียงตะโกนของคนหนุ่มสาว นำเสนอจิตวิญญาณและอุดมการณ์ว่าเป็นอย่างไร

 

“เป็นเวลา 3 วันที่ทุกคนมีช่วงเวลาที่ดีร่วมกันและเปลี่ยนแปลงโลก”

 

“มันเป็นการประท้วงและเป็นการต่อต้าน เมื่อนักเรียนรวมตัวกันที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989 พวกเขาพูดว่า 'นี่คือ Woodstock ของเรา’ พวกเขาไม่ได้หมายถึง Jimi Hendrix หรือศิลปินคนไหน พวกเขาหมายถึงการมารวมตัวกัน ยืนหยัดเพื่ออุดมการณ์ ไม่ว่าเราจะอายุน้อยแค่ไหน” Greil Marcus บรรณาธิการ Rolling Stone กล่าว

 

นอกจากนั้น Woodstock 1969 ยังมีโมเมนต์ที่น่าจดจำอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการแสดงบันลือโลกของ Jimi Hendrix ในนาม The Jimi Hendrix Experience ที่หนึ่งในบทเพลงที่มือกีตาร์ระดับพระเจ้าเลือกมาบรรเลงคือเพลงชาติสหรัฐอเมริกา ทว่าท่วงทำนองของมันเต็มไปด้วยเสียงระเบิด เสียงไซเรน เสียงคร่ำครวญ เสียงปืนกล ราวกับว่านี่คือตัวโน้ตที่ส่งไปถึงผู้มีอำนาจ โดยมีเหล่าวัยรุ่นผู้ใฝ่หาสันติภาพเป็นพยาน โดย Woodstock 1969 ยังเป็นคอนเสิร์ตแรกที่ Crosby, Stills, Nash and Young รวมตัวกันเล่นครบวง หลังจากที่ Neil Young เพิ่งเข้ามาร่วมได้ไม่นาน พวกเขาร่วมบรรเลงเสียงดนตรีแห่งสันติภาพและความสามัคคี จนกลายเป็นอีกหนึ่งบันทึกสำคัญบนหน้าประวัติศาสตร์ สิ่งเหล่านี้เมื่อผนวกรวมกับบรรยากาศที่มีผู้เข้าร่วมมากกว่า 400,000 คน ความวุ่นวาย ความโกลาหล คือสิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างช่วงเวลาที่มหัศจรรย์เช่นกัน

เทศกาลดนตรี Woodstock 1969 / ภาพ: ATLANTIC

 

หรือ Woodstock จะมีเพียงแค่ครั้งเดียว?

นอกจากในปี 1969 แล้ว เทศกาลดนตรี Woodstock ยังถูกจัดขึ้นอีกหลายครั้ง ในปี 1979, 1989, 1994,1999, 2009, และ 2019 อย่างไรก็ตามกลับไม่มีครั้งไหนที่จะยิ่งใหญ่เทียบเท่า หรือแม้แต่ใกล้เคียงกับครั้งแรกในปี 1969 ได้เลย ตรงกันข้ามมีหลายครั้งที่ล้มเหลวโดยสิ้นเชิง ไม่ว่าจะเป็น 1994 และ 1999 ที่บรรยากาศเต็มไปด้วยความวุ่นวาย ดูเหมือนกับสงครามกลางเมืองมากกว่าจะเป็นเทศกาลดนตรี หรือในปี 2019 ที่ถูกยกเลิกไปก่อนจะถูกจัดขึ้นเนื่องจากติดปัญหาหลายอย่าง

 

ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น...จากเรื่องราวของ Woodstock 1969 ที่เล่ามาในบทความนี้ คำตอบก็ไม่ใช่อะไรที่ซับซ้อน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องช่วงเวลา อุดมการณ์หนุ่มสาว หรือแม้แต่ดนตรีเองที่ในปัจจุบันก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของธุรกิจไปแล้ว

 

Woodstock 1969 คือเทศกาลดนตรีที่ทุกอย่างประจวบเหมาะกันแบบพอดิบพอดี ซึ่งมันอาจไม่เกิดขึ้นอีกแล้ว ทว่าเรื่องราวของมันจะยังคงถูกเล่าขานไปอีกนานแสนนาน