หลังจากที่ The Weeknd ทุบสถิติผู้ฟังเฉลี่ยต่อเดือนในแพลตฟอร์ม Spotify ไปด้วยจำนวน 86.09 ล้านคน แซงหน้าเจ้าของสถิติเดิมอย่าง Justin Bieber ที่ทำไว้ 83.3 ล้านคน และครองสถิตินี้ยาวนานถึง 190 วัน ประเด็นเรื่องสถิติไม่ได้ใช้วัดแค่ความนิยมเท่านั้น แต่กำลังเป็นเครื่องมือศึกษาทำความเข้าใจอุตสาหกรรมดนตรีในปัจจุบันที่การโปรโมต คาแรกเตอร์ศิลปิน ความนิยม และการสร้างสรรค์ผลงานให้ฮอตฮิตติดหูถือเป็นเรื่องสำคัญ เพลงคุณภาพที่ฟังซ้ำได้ไม่บ่อยอาจไม่ใช่คำตอบของวงการเพลงในยุคนี้เท่าไรนัก

Drake (2015) / ภาพ: Rolling Stone

     เมื่อปี 2015 สปอติฟายมีการเก็บสถิติอย่างละเอียดเกี่ยวกับจำนวนผู้ฟังเฉลี่ยและยอดติตตามของเหล่าศิลปิน ซึ่งเดอะวีกเอนด์ถือเป็นศิลปินรายแรกที่ครองสถิติยอดผู้ฟังเฉลี่ยสูงสุดต่อเดือน และถือเป็นศิลปินคนเดียวที่ครองตำแหน่งนี้ในปีแรกของสปอติฟาย ต่อมาในปี 2016 กับยุคที่แนวเพลงฮิปฮอปเฟื่องฟูอย่างมาก ศิลปินระดับตำนานอย่าง Rihanna และ Drake ก็ก้าวเข้ามาในทำเนียบสถิตินี้เช่นกัน นอกจากนี้เดอะวีกเอนด์เองก็สอดแทรกเข้ามาในลิสต์นี้เช่นเดียวกัน แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าเมื่อแนวเพลงเปลี่ยน กระแสความนิยมบนแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เมื่อเทียบกับยุคสมัยก่อนที่แนวเพลงแต่ละแนวนั้นครองความนิยมในกระแสหลักนานหลายปีหรือหลายทศวรรษ แต่ในยุคที่ผู้คนสามารถกดเปลี่ยนเพลงได้ตามใจชอบ ไม่มีการตีกรอบจากคลื่นวิทยุ ค่ายเพลง หรือแม้แต่การเข้าถึงที่ยากกว่าแนวเพลงกระแส ปัจจัยเหล่านี้ทำให้เราเห็นการเปลี่ยนแปลงของแนวเพลง และความนิยมที่ผันเปลี่ยนอย่างรวดเร็วมากขึ้น

Ed Sheeran (2017) / ภาพ: Educatepark

     “การตีฝ่าวงล้อมเพลงฮิปฮอปและดนตรีอิเล็กทรอนิกส์ของ Ed Sheeran” ในขณะที่ดนตรีฮิปฮอปกำลังครองตลาดใหญ่ทั่วโลก ดนตรีแนวนี้กลายเป็นกระแสหลักที่ถูกนำไปผสมผสานกับแนวดนตรีเฉพาะตัวของศิลปินแต่ละคน ทว่าเอ็ด ชีแรนกลายเป็นศิลปินเพียงคนเดียวที่ตีฝ่าวงล้อมเพลงฮิปฮอปและอาร์แอนด์บีออกมาได้อย่างเหนือชั้น เพราะเขาเป็นเจ้าสถิติของปี 2017 กับเพลง “Shape of You” เพลงดังเพลงนี้ส่งให้เขาครองสถิติมีผู้ฟังสูงสุดในแต่ละเดือนตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์จนถึงเดือนธันวาคมเลยทีเดียว อีกทั้งยังลากต่อไปถึงเดือนกุมภาพันธ์ปี 2018 อีกด้วย เรียกว่าการก้าวเข้ามาบนแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งของเอ็ดสร้างปรากฏการณ์ได้อย่างน่าเหลือเชื่อ และลบคำครหาที่ว่าแพลตฟอร์มดังกล่าวมีแนวเพลงที่จำกัดเท่านั้น

J Balvin (2019) / ภาพ: Billboard

     การตลาดสำคัญอย่างยิ่งต่อวิถีของอุตสาหกรรมดนตรีในปัจจุบัน แน่นอนว่าการสร้างผลงานย่อมต้องมีแนวทางการโปรโมตตามมา แต่สมัยก่อนรูปแบบการออกทัวร์หรือพบปะแฟนๆ อาจได้ผลมากกว่า ในปัจจุบันกลับไม่ได้เป็นเช่นนั้น เมื่อโลกออนไลน์มีผลต่อวิธีการบริโภค ดังนั้นเหล่าศิลปินจึงใช้แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียเพื่อสร้างเรื่องราวให้ผลงานของพวกเขาน่าติดตามมากขึ้น อีกทั้งยังคำนึงถึงจังหวะดนตรีที่เหมาะสำหรับการฟังซ้ำ สร้างความสนุกสำหรับงานปาร์ตี้ หรือแม้แต่เป็นเพลงจังหวะและเนื้อหากลางๆ ที่สามารถฟังได้ทุกเพศทุกวัย ด้วยเหตุผลเหล่านี้เจ้าพ่อเจ้าแม่แห่งโลกโซเชียลอย่าง Ariana Grande, Khalid, Bad Bunny และ J Balvin จึงก้าวเข้ามาในทำเนียบศิลปินผู้มีคนฟังเพลงผ่านแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

Justin Bieber (2020) / ภาพ: A Reyes

     “Comeback is real!” การกลับมาของศิลปินดังหลายคนก็สร้างกระแสบนโลกออนไลน์อย่างรวดเร็ว อย่างจัสติน บีเบอร์เองก็สร้างฐานความนิยมได้อย่างต่อเนื่อง เพลง “Yummy” เมื่อปี 2020 หรือจะเป็น “Peaches” ในปี 2021 ก็มีองค์ประกอบเตรียมฮิตไว้อยู่แล้ว ส่วน Adele ที่กลับมาอย่างยิ่งใหญ่ในช่วงปลายปี 2021 ก็เขย่าบัลลังก์กลับขึ้นสู่จุดสูงสุดได้เหมือนเดิม ปัจจัยเรื่องการกลับมาและวิธีการออกแบบการหวนคู่สู่วงการเพลงนั้นช่วยให้เพลงที่มีคุณภาพสามารถพุ่งทะยานขึ้นสู่จุดสูงสุดอย่างรวดเร็ว

Juice WRLD (2019) / ภาพ: NPR

     การจากไปของศิลปินเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ทำให้เพลงโดดเด่นขึ้นในลิสต์ คงไม่ใช่เรื่องดีถ้าใครต้องจบชีวิตลงก่อนวัยอันควร แต่เมื่อเป็นผลงานเพลงก็มีความละม้ายคล้ายคลึงกับศิลปะทุกแขนง ผลงานต่างๆ จะมีมูลค่าสูงขึ้นและผู้คนก็หวนนึกถึงชิ้นงานอันน่าจดจำเสมอ และเพลงก็มีให้ฟังกันอย่างเปิดกว้างบนแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งออนไลน์แบบนี้ นั่นทำให้เพลงของ XXXTentacion และ Juice WRLD ได้รับความนิยมอีกครั้งหลังเกิดข่าวเศร้าในปี 2018 และ 2019 ตามลำดับ

Queen (1985) / ภาพ: Ultimate Classic Rock

     ผลงานของตำนานก็ยังคงเป็นตำนานตลอดไป หลายคนคงคิดว่าแพลตฟอร์มเหล่านี้เหมาะสำหรับศิลปินยุคใหม่เท่านั้น ทว่ามันไม่ได้เป็นเช่นนั้นเสมอไป ผลงานระดับตำนานหลายเพลงของศิลปินหลายคนก็ยังคงได้รับความนิยมอยู่เสมอ ชื่อของ Elton John, Queen, Coldplay หรือ Daft Punk ก็ยังคงปรากฏในลิสต์ยอดนิยมของผู้ฟังบนสปอติฟายอยู่ตลอด และด้วยกลไกการจัดเพลลิสต์ หรือสร้างเพลงลิสต์โดยผู้ใช้คนอื่น ทำให้ผู้ฟังทั่วโลกสามารถค้นหาแนวเพลงที่ใช่ หรือศิลปินนอกกระแสนิยมปัจจุบันได้ง่ายขึ้น ศิลปินระดับตำนานอาจเป็นเสาหลักให้ผู้ฟังมีโอกาสเปิดโลกแนวเพลงต่างๆ ออกไปได้ไกลมากขึ้น หรือเจาะรายละเอียดได้ลึกซึ้งมากขึ้น หากใครชื่นชมวงควีนก็อาจจะเจอวงดนตรีแนวเดียวกันที่ไม่เคยรู้จักมาก่อน หรือถ้าใครชอบดนตรีแจ๊สก็ไม่ได้มีแค่ Frank Sinatra แต่เรามีโอกาสสัมผัสกับแนวยิบแนวย่อยของดนตรีรูปแบบต่างๆ มากขึ้น

Adele (2021) / ภาพ: NPR

     สุดท้ายดนตรีเป็นเรื่องของรสนิยม แม้ตัวเลขจะวัดความนิยมของคนหมู่มากได้ในช่วงเวลานั้นๆ แต่ไม่สามารถกำหนดความชื่นชอบของปัจเจกบุคคลได้ และแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งต่างๆ ก็มีคลังเพลงหลากหลายรูปแบบให้เราได้เสพกันอย่างอิสระ นั่นหมายถึงความหลากหลายเรื่องศิลปะที่เปิดกว้างสำหรับทุกคน ในยุคที่ไม่ต้องดิ้นรนวิ่งหาแผ่นเสียงเราก็ได้รับมนต์เสน่ห์ของเพลงเก่าๆ ได้เพียงสัมผัสปลายนิ้ว อีกมุมหนึ่งเราก็สามารถตามเทรนด์ไปกับเพลงใหม่ๆ ได้ตลอดเวลา หากแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งส่งผลกับวงการภาพยนตร์มากขึ้น มั่นใจได้เลยว่ามันมีผลกับวงการเพลงมากกว่าหลายเท่าแน่นอน