พระแสงขรรค์ชัยศรี เครื่องราชกกุธภัณฑ์อันหมายถึงอัจฉริยภาพด้านการปกครอง

     เบญจราชกกุธภัณฑ์ต้องประกอบให้ครบทั้ง 5 อย่างจึงจะถือว่าครบองค์เบญจะอย่างสมบูรณ์ “พระแสงขรรค์ชัยศรี” คือ 1 ในนั้น พระแสงศาสตราวุธประจำองค์พระมหากษัตริย์สะท้อนการสื่อถึงอำนาจและสติปัญญาในแง่การปกครอง หลายตำนานเล่าว่ามีปรากฏมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยแต่ก็ผลัดเปลี่ยนมือจนสูญหายไปอยู่ถึงเขมร มาจนถึงช่วงพระราชพิธีบรมราชาภิเษกรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระแสงเล่มนี้เป็นพระแสงที่เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ให้ข้าราชการจากเมืองพระตะบองนำมาทูลเกล้าฯ ถวายเมื่อปี พ.ศ.2327 ส่วนสุดท้ายคือสามารถยืนยันได้เมื่อยึดถือตามข้อมูลจากประวัติศาสตร์ของกระทรวงวัฒนธรรม

พระแสงขรรค์ชัยศรี (เล่มที่ 2 จากบน) พร้อมกับพระแสงดาบคาบค่าย พระแสงดาบใจเพชร และพระแสงดาบเวียด / ภาพ: ประมวลบทความพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

     ต่อมาพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 1 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทำด้ามฝักด้วยทองลงยาประดับอัญมณีใช้เป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์ในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษกในปี พ.ศ. 2328 โดยพระแสงขรรค์ชัยศรียาว 64.5 เซนติเมตร รวมด้ามยาว 89.8 เซนติเมตร หนัก 1.3 กิโลกรัม สวมฝักแล้วยาว 101 เซนติเมตร หนัก 1.9 กิโลกรัม ถือว่าเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์ที่มีตำนานเรื่องเล่ามาตั้งแต่ก่อนสมัยรัตนโกสินทร์ และยังคงเป็นส่วนสำคัญของพระราชพิธีต่อเนื่องจวบจนปัจจุบัน