ธารพระกร หนึ่งในเบญจราชกกุธภัณฑ์ที่เคยปรากฏขึ้นในประวัติศาสตร์พระราชพิธีถึง 2 รูปแบบ

     เครื่องประดับเกียรติยศที่แสดงถึงความเป็นกษัตริย์เต็มรูปแบบนั้นต้องมีความหมายและต้นตอความเป็นมาอย่างมีนัยยะสำคัญ เครื่องราชกกุธภัณฑ์ก็ต้องสอดคล้องกับแนวคิดนี้เช่นกัน “ธารพระกร” คือสัญลักษณ์แสดงว่าพระมหากษัตริย์ทรงครองราชย์โดยธรรม ถือว่ามีนัยยะสำคัญในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกอย่างยิ่ง เพราะนอกจากอำนาจและความสามารถด้านการปกครอง เรื่องของการครองราชย์โดยธรรมถือเป็นนัยยะสำคัญซึ่งอยู่คู่กับสถาบันกษัตริย์และความจงรักภักดีของปวงชนชาวไทยมาแต่โบร่ำโบราณ สมัยก่อนนั้นธารพระกรเดิมถูกเรียกว่า “ธารพระกรชัยพฤกษ์” เนื่องจากทำจากไม้ชัยพฤกษ์ตั้งแต่รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช แต่ภายหลังพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างธารพระกรใหม่ด้วยทองคำและยอดมีรูปเทวดาจึงได้ชื่อว่า “ธารพระกรเทวรูป” แต่ใช้ได้ไม่นานนักเนื่องจากมีลักษณะเป็นแสงดาบมากกว่าธารพระกร ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงนำธารพระกรชัยพฤกษ์กลับมาใช้อีกครั้งโดยคำนึงถึงความดั้งเดิมตามที่สร้างไว้ครั้งแรก และใช้ธารพระกรชัยพฤกษ์ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกนับจากนั้นเรื่อยมา

 

ภาพ: ประมวลบทความพระราชพิธีบรมราชาภิเษก