ไขรหัสชุดสีแดงบนปกอัลบั้มเดบิวต์ของ 'ลิซ่า' ที่สะท้อนถึงความเป็นสากลและรากฐานของแฟชั่น
แม้ชุดสีแดงดังกล่าวจะไม่ได้แสดงความหวือหวามากนัก แต่การใช้องค์ประกอบของ Bandana มาทำชุดบนปกอัลบั้มถือเป็นการสะท้อนความสำคัญบางอย่างในประวัติศาสตร์แฟชั่น
หลังจากทางค่าย YG Entertainment ออกประกาศอย่างเป็นทางการเรื่องอัลบั้มเดี่ยวของลิซ่าแห่งวง Blackpink ก็สร้างปรากฏการณ์ความคึกคักให้กับแฟนคลับลิซ่าอย่างมาก และความคาดหวังของแฟนเพลงโดยเฉพาะแฟนเพลงชาวไทยที่หวังว่าเธอจะเดบิวต์อัลบั้มเดี่ยวสักครั้งกำลังจะเกิดขึ้นจริง วันนี้โว้กจะพาไปเจาะลึกกับชุดเดรสสีแดงบนปกอัลบั้มว่าชุดของลิซ่านั้นมีความพิเศษอย่างไร และทำไมชุดนี้จึงกลายเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความเป็นสากลได้เป็นอย่างดี
ภาพโปรโมตการเดบิวต์อัลบั้มเดี่ียวครั้งแรกของลิซ่า / ภาพ: YG
“Bandana-Inspired Outfit” คือคำจำกัดความที่ผู้เขียนนิยามให้กับชุดเดรสสีแดงของลิซ่าบนปกอัลบั้มเดบิวต์ครั้งแรกในชีวิต เพราะนี่คือการหยิบเอาความโดดเด่นของผ้าผูกลวดลายคุ้นตามาพัฒนาให้กลายเป็นชุดที่มีการแต่งเติมรายละเอียดจนกลายเป็นความโดดเด่นที่หลายคนจดจำได้แม้เพิ่งเห็นเป็นครั้งแรก การสร้างภาพจำด้วยชุดเป็นสิ่งที่ทีมงานคิดมาอย่างถี่ถ้วน เพราะทั้งการเลือกสีและลวดลายคือกุญแจสำคัญที่ทำให้ทุกคนสามารถเข้าใจและเข้าถึงศิลปินได้อย่างง่ายดาย ถึงแม้จะดูเป็นแฟชั่นสุดจัดจ้านแต่ก็ไม่ยากเกินไปสำหรับแฟนเพลงที่อาจไม่ได้สนใจเรื่องแฟชั่นมากนัก
ผ้าประดับศีรษะสไตล์ที่คนอังกฤษระบุว่าเป็น Kerchief ซึ่งคาดว่าเป็นรากฐานของบานดาน่า / ภาพ: Alango
ชุดเดรสแรงบันดาลใจจากผ้าผูกสไตล์บานดาน่าสีแดงนี้เป็นสัญลักษณ์ของความยูนิเวอร์แซลเลยก็ว่าได้ เพราะถ้าศึกษาประวัติศาสตร์ของบานดาน่าอย่างลึกซึ้งจะเห็นว่าไอเท็มชิ้นนี้มีต้นกำเนิดในประเทศอินเดีย(ถูกบันทึกโดยชาวอังกฤษว่าปรากฏขึ้นราวๆ ศตวรรษที่ 18 แต่ชาวอินเดียท้องถิ่นอาจจะสร้างสรรค์บานดาน่ามานานกว่านั้นหลายศตวรรษ) โดยคาดว่าได้รับอิทธิพลมาตั้งแต่สมัยเปอร์เซียด้วย เพราะแคว้นแคชเมียร์ที่โด่งดังเรื่องการทำบานดาน่าในยุคก่อนนั้นเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรเปอร์เซียอันยิ่งใหญ่ด้วย นั่นแปลว่าไอเท็มชิ้นนี้คือสมบัติทางประวัติศาสตร์ของโลกแฟชั่นที่ตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน
WATCH
รากของต้น Madder ที่นำมาสกัดเป็นสีแดงธรรมชาติ / ภาพ: Ever Green Knits
สีแดงสุดคุ้นตา...ไม่น่าแปลกใจถ้าทุกคนจะเห็นผืนผ้าสีแดงแบบในชุดของลิซ่าและจำได้หรือรู้สึกคลับคล้ายคลับคลา นั่นก็เพราะสีแดงบนบานดาน่าเป็นเหมือนสีไอคอนิกของไอเท็มนี้เลยก็ว่าได้ ย้อนกลับไปช่วงที่ชาวดัตช์และอังกฤษนำเข้าผ้าผูกประเภทนี้จากแคว้นแคชเมียร์ ณ ตอนนั้นของสิ่งนี้มีมูลค่าสูงมากเพราะทั้งความละเอียดของผ้าและค่าขนส่ง ดังนั้นจึงมีเพียงเหล่าชนชั้นนำทางสังคมเท่านั้นที่สามารถซื้อได้ หลังจากนั้นชาวฝรั่งเศสและอิตาลีมองว่าสามารถผลิตบานดาน่าได้เองในยุโรป พวกเขาจึงเริ่มรังสรรค์บานดาน่าบนผืนแผ่นดินยุโรปขึ้น โดยชาวฝรั่งเศสคิดว่าผ้าดังกล่าวยังไม่มีสีที่เป็นเอกลักษณ์จึงพัฒนาสี “Turkey Red” ขึ้นมาจากการสกัดสีตามธรรมชาติ และด้วยสีแดงที่เป็นเอกลักษณ์สามารถสวมใส่ได้กับหลากชุดหลายสไตล์ ทำให้บานดาน่าสีแดงดังนั้นได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วและกลายเป็นไอเท็มอมตะที่ยังคงได้รับความนิยมจวบจนปัจจุบัน
ลายเพสลีย์โบราณที่เป็นสิ่งตกทอดจากวัฒนธรรมเปอร์เซีย / ภาพ: Banarsi Designs
มาถึงเรื่องของลายเพสลีย์หรือลายลูกน้ำกันบ้าง หลายคนคุ้นเคยกับลายนี้เป็นอย่างดีและคิดว่ามันเป็นลายดั้งเดิมของวัฒนธรรมตะวันตก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแถบไฮแลนด์ ดินแดนบริเตนใหญ่ แต่แท้จริงแล้วลายเพสลีย์ไม่ได้มาจากเมืองเพสลีย์ประเทศสกอตแลนด์แต่อย่างใด แต่มาจากแคว้นแคชเมียร์ ต้นตำรับของบานดาน่าเอง ซึ่งลายดังกล่าวถูกพัฒนามาจากรายละเอียดของงานศิลปะยุคเปอร์เซียอีกทอดหนึ่ง ก่อนจะเป็นลายเพสลีย์แบบในปัจจุบันมีการดัดแปลงหลายต่อหลายครั้งจนสุดท้ายกลายเป็นลายเพสลีย์ที่โด่งดังไปทั่วโลก
การผูกบานดาน่าของคนงานเหมืองสมัยก่อน / ภาพ: Fine Arts America
บานดาน่าและลายเพสลีย์เป็นสัญลักษณ์การพัฒนาแฟชั่นเพื่อรวมกลุ่มคนทุกชนชั้น ทางฝรั่งอเมริกาบานดาน่าถือเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มคนงานในเหมืองที่มักผูกผ้าคู่กับเวิร์กแวร์ ในขณะเดียวก็เป็นแอ็กเซสเซอรี่ที่สามารถนำมาสไตลิ่งกับชุดต่างๆ ได้มากมาย ดังนั้นไม่ว่าจะคนระดับบนเรื่อยไปจนถึงคนระดับล่างในยุคนั้นก็สามารถเข้าถึงความงดงามของสิ่งนี้ได้เหมือนกัน ดังนั้นชุดของลิซ่าถ้าหากจะให้ตีความผ่านประวัติศาสตร์วัฒนธรรมส่วนนี้ก็จะเปรียบได้ว่าชุดบานดาน่าสีแดงลายเพสลีย์ดังกล่าวเหมือนตัวตนของลิซ่าที่ทุกคนเข้าถึงได้โดยไม่มีอะไรมาตีกรอบจำกัดสิทธิ์ตรงนี้แต่อย่างใด
บานดาน่าหลากสีที่แต่ละสีแสดงถึงรสนิยมทางเพศอันแตกต่าง / ภาพ: Heddels
บานดาน่าลายเพสลีย์กับความหลากหลาย นอกจากเรื่องชนชั้นแล้ว อีกหนึ่งความน่าสนใจคือบานดาน่าลายเพสลีย์คือสัญลักษณ์ในการแสดงความอิสระของปัจเจกบุคคลหรือกลุ่มสังคม สิ่งนี้โด่งดังมากในช่วงยุคฮิปปี้ และถ่ายทอดต่ออีกหลายทศวรรษ โดยบานดาน่าลายเพสลีย์สีต่างๆ เคยถูกใช้ในการระบุรสนิยมทางเพศอย่างชัดเจน ไม่ได้ระบุเพื่อควบคุม แต่ระบุเพื่อแสดงจุดยืนของปัจเจกบุคคลอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นเกย์ เลสเบียน ทรานส์เจนเดอร์ และอื่นๆ อีกมากมาย เท่ากับว่าชุดของลิซ่าพร้อมเป็นสัญลักษณ์ให้คนติดตามและสร้างกลุ่มสังคมหนึ่งเหมือนกับการใช้บานดาน่าแสดงสัญญะเรื่องเพศในสมัยก่อน สิ่งนี้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าลิซ่าสามารถหลอมรวมคนเป็นกลุ่มก้อนโดยไม่จำกัดเพศและความแตกต่างใดๆ เลย
ปกอัลบั้มเดี่ยวของลิซ่าที่พร้อมเปิดตัวครั้งแรกวันที่ 10 กันยายน 2021 / ภาพ: @lalalalisa_m
โปรเจกต์ใหม่ล่าสุดของลิซ่าครั้งนี้มีเรื่องให้แฟนคลับตื่นเต้นมากมาย และชุดสีแดงชุดนี้ก็กลายเป็นประเด็นที่หลายคนพูดถึง อีกทั้งยังแสดงให้เห็นว่าแต่ละมุมของโลกแฟชั่นล้วนมีประวัติศาสตร์อยู่เบื้องหลังที่เราสามารถหยิบมาวิเคราะห์สิ่งที่กำลังเกิดขึ้นได้ตามบริบทของสังคมต่างๆ ถึงแม้ว่าฟังก์ชั่นการแสดงสัญลักษณ์ด้วยบานดาน่าจะไม่ได้เข้มข้นเท่าสมัยก่อนอีกต่อไป แต่เมื่อลิซ่าหยิบชุดนี้มาใส่มันจึงไม่ใช่แค่ชุดสีแดงธรรมดา แต่เป็นสิ่งที่ชวนเราย้อนอดีตหาความหมายอยู่เสมอ อย่างน้อยๆ ลิซ่าก็แสดงให้เห็นแล้วว่าแฟชั่นไม่ใช่แค่เสื้อผ้าหรือเครื่องประดับ แต่คือผลผลิตทางวัฒนธรรมที่สืบทอดต่อกันอย่างมีความหมายในทุกยุคทุกสมัย
WATCH
