ลายแถบเป็นเหตุ! Thom Browne และ Adidas สู้กันในชั้นศาลเรื่องการใช้ลายแถบอันคุ้นตา

     คดีฟ้องร้องในอุตสาหกรรมแฟชั่นเกิดขึ้นเป็นระยะๆ ช่วงหลายปีที่ผ่านมามีการฟ้องร้องเกิดขึ้นอยู่ไม่น้อย เหตุผลส่วนมากเกิดจากความขัดแย้งเชิงธุรกิจเป็นหลัก เปิดปี 2023 ก็ดูเหมือนว่าจะมีการฟ้องร้องที่สั่นสะเทือนวงการแฟชั่นระดับไฮเอนด์และสายสปอร์ตทันที เมื่อ Adidas ถึงขั้นต้องขึ้นโรงขึ้นศาลเพื่อต่อสู้เรื่องค่าลิขสิทธิ์การใช้สัญลักษณ์ทางการค้ากับ Thom Browne ซึ่งจุดตั้งแต่ของเรื่องราวดังกล่าวก็ล้วนเกิดจากการใช้สัญลักษณ์ที่คล้ายคลึงกัน ดังนั้นฝั่งผู้ยื่นเอกสารฟ้องจึงต้องการควบสิทธิ์ของลายแถบไว้แต่เพียงผู้เดียว

รองเท้า Adidas รุ่น Samba เมื่อปี 1950 ที่ปรากฏการใช้สัญลักษณ์ 3 แถบตั้งแต่ตอนนั้น / ภาพ: Adidas

     ลายแถบเจ้าปัญหา ต้องบอกว่าอดิดาสเริ่มต้นใช้ลวดลาย 3 แถบที่เราคุ้นตามาตั้งแต่ยุค ‘40s และเริ่มขยายอิทธิพลสู่อเมริกาในปี 1952 หลังจากนั้นดูเหมือนว่าลาย 3 แถบแสนเรียบง่ายจะกลายเป็นสัญลักษณ์ของแบรนด์ดังจากเยอรมันไปโดยปริยาย จนถึงปัจจุบันอดิดาสยังคงใช้ลาย 3 แถบมาปรับแต่งเพื่อสอดแทรกลงบนเสื้อผ้าและแอ็กเซสเซอรี่หลายต่อหลายประเภท เรียกว่าถ้าใครเห็นลาย 3 แถบจะต้องนึกถึงไอเท็มที่ผลิตโดยอดิดาสอย่างแน่นอน และนั่นยิ่งตอกย้ำว่าภาพจำของคนทั้งโลกกับลวดลายนี้เป็นสิ่งที่เป็นสากล

สูทซิลูเอตแบบเต่อมาพร้อมลาย 4 แถบอันเป็นไอเท็มอมตะของ Thom Browne / ภาพ: Thom Browne

     ดูเหมือนว่าเรื่องราวจะไม่มีอะไรน่าเป็นห่วง จนกระทั่งธอม บราวน์เปิดแบรนด์ ณ มหานครนิวยอร์กในช่วงต้นยุคมิลเลนเนียล ซึ่งเขาหยิบยกลาย 3 แถบมาใช้ประดับเสื้อผ้าเช่นกัน รวมถึงสัญลักษณ์ 3 แถบไล่สีขาว แดง น้ำเงินอันโดดเด่นด้วย ทว่าเมื่อมีปัญหากับอดิดาสดูเหมือนธอม บราวน์ก็ไม่ได้ฝืนเดินหน้าต่อแบบผิดๆ เขาตกลงจะเปลี่ยนสัญลักษณ์ที่ปรากฏบนเสื้อผ้าให้กลายเป็น 4 แถบ ณ ปัจจุบันแบรนด์ยังคงยึดถือการใช้ลาย 4 แถบ รวมถึงคงเอกลักษณ์การไล่สีในสัญลักษณ์แถบ 3 สีติดกัน ซึ่งแบ่งแยกออกจากความเป็นอดิดาสได้อย่างชัดเจนที่สุด

รูปแบบการใช้ลาย 3 แถบอันเด่นชัดบนไอเท็มแทบทุกชิ้นของ Adidas / ภาพ: Adidas

     แน่นอนว่าธอม บราวน์กับอดิดาสดูจะจับตลาดคนละส่วนกัน แต่แล้วเมื่อโลกแฟชั่นมีการผนวกกันมากขึ้น ธอม บราวน์ก็กระโดดเข้ามาในสนามแข่งขันเสื้อผ้าลำลองรวมถึงเสื้อผ้าสายสปอร์ต ซึ่งในจุดนี้เองเป็นเหตุให้อดิดาสเริ่มไม่พอใจแบรนด์จากนิวยอร์กอย่างรุนแรง จนถึงขั้นมีการขึ้นศาลกันอยู่ในปัจจุบัน R.Charles Henn Jr. ตัวแทนจากฝั่งอดิดาสถึงขนาดยกตัวอย่างว่าลวดลายของธอม บราวน์ทำให้คนสับสน เขาถึงขั้นยกผลการสำรวจบุคคลทั่วไปจำนวน 2,400 คน ที่มีจำนวนมากกว่า 1 ใน 4 ที่คิดว่าสินค้าของธอม บราวน์คือผลงานของอดิดาส มากไปกว่านั้นอดิดาสยังต้องขึ้นศาลเพื่อเรียกค่าเสียหายเหล่านี้ราวๆ 860,00 เหรียญสหรัฐฯ เลยทีเดียว

เสื้อผ้าแนวสปอร์ตของ Thom Browne ที่มีการใช้ลาย 4 แถบบริเวณแขนซ้าย / ภาพ: Thom Browne

     ในด้านธอม บราวน์ดูเหมือนเบนเข็มมาหาเสื้อผ้าสไตล์แคชชวลและสปอร์ตอย่างรวดเร็วในช่วงหลังๆ เนื่องด้วยตลาดเทเลอริ่งอาจไม่ได้รับความนิยมเช่นเดิม แบรนด์จึงปรับตัวสร้างสรรค์ไอเท็มสวมใส่ง่ายในชีวิตประจำวัน รวมถึงไอเท็มสายสปอร์ตเพื่อตอบโจทย์คนรักการออกกำลังกาย อีกทั้งยังสามารถขยายตลาดแฟชั่นที่กว้างมากขึ้น นี่อาจเป็นปัญหา แม้จะพูดถึงเรื่องลวดลายแถบกัน แต่เหตุผลเบื้องหลังนั้นเชื่อกันว่าอดิดาสไม่ต้องการให้ธอม บราวน์ขยายตลาดจนวิ่งเข้ามาในสนามรบแห่งเสื้อผ้าสายสปอร์ตที่ตอนนี้กำลังแข่งขันกันอย่างหนัก นอกจากนี้ยังมีการกล่าวอ้างถึงความสับสนระหว่างสินค้าอดิดาสและธอม บราวน์ ซึ่งตัวแทนของธอม บราวน์ไม่ได้เชื่อเช่นนั้น

แคมเปญเสื้อผ้าเทนนิสแบบย้อนยุคของ Thom Browne เมื่อปี 2017 ที่ปรากฏการใช้สัญลักษณ์ 4 แถบ / ภาพ: Thom Browne

     อดิดาสไม่ได้สนใจที่แบรนด์เปลี่ยนสัญลักษณ์จาก 3 สู่ 4 แถบในปี 2008 แต่กลับจะมาเดือดร้อนในปี 2018 ทาง Robert T. Maldonado จึงเห็นว่ามันเป็นเรื่องไม่สมเหตุสมผลที่อดิดาสจะมาสนใจกับเรื่องที่ตัวเองไม่สนใจเมื่อ 10 ปีก่อน และอยู่ๆ จะทำให้เกิดเป็นประเด็นขึ้นมา อีกทั้งเขายังไม่เชื่อด้วยว่าผู้บริโภคจะสับสนสินค้าของธอม บราวน์ และ อดิดาส เพียงเพราะจำนวนแถบบนเสื้อผ้า ความสับสนดังกล่าวอาจเป็นแค่ภาพภายนอก เพราะสุดท้ายการตั้งราคาของแบรนด์ก็แตกต่างกันจนผู้บริโภคน่าจะตระหนักได้อยู่แล้ว

Scott Parker ผู้จัดการทีมฟุตบอลชื่อดังที่สวมคาร์ดิแกนลาย 4 แถบ ไอเท็มชิ้นซิกเนเจอร์จาก Thom Browne / ภาพ: British GQ

     โรเบิร์ตคอยผลักดันให้เห็นว่าธอม บราวน์กับลาย 4 แถบคือสิ่งที่ทุกคนจดจำไปเรียบร้อยแล้ว เพราะชุดพนักงานหรือแม้แต่ตัวของผู้ก่อตั้งเองก็สวมใส่สูทแขนลาย 4 แถบมาโดยตลอด อีกทั้งยังมีป้ายสัญลักษณ์ที่ปักติดอยู่อย่างโดดเด่น ทุกอย่างกลายเป็นเรื่องแบรนดิ้งที่ธอม บราวน์สะสมความน่าเชื่อถือและสร้างอัตลักษณ์มาอย่างยาวนานนับทศวรรษ การที่อดิดาสจะมากล่าวอ้างเรื่องแถบอาจไม่ใช่สิ่งที่สมเหตุสมผลมากนัก อย่างน้อยก็ในมุมมองของโรเบิร์ตและแบรนด์

ชุดสำหรับเล่นกีฬาของ Thom Browne ที่มีสัญลักษณ์ 4 แถบปรากฏขึ้นอย่างชัดจเน / ภาพ: Thom Browne

     หากจะพูดถึงเรื่องงานออกแบบที่ธอม บราวน์เริ่มขยับเข้ามาแวดวงสปอร์ตแวร์นั้นก็ไม่ใช่เรื่องที่อดิดาสจะทำอะไรได้ เพราะแท้จริงแล้วแบรนด์เริ่มสรรสร้างไอเท็มสไตล์แคชชวลมาตั้งแต่ปี 2009 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากเครื่องแบบกีฬามหาวิทยาลัยต่างๆ ไม่ได้อิงมาจากอดิดาสและมุ่งเป้าลอกเลียนแบบแต่อย่างใด ซึ่งโรเบิร์ตก็ยังยืนยันถึงจุดเดิมที่เขามองว่าธอม บราวน์ไม่ได้แข่งกับอดิดาส “ธอม บราวน์ ดีไซเนอร์ระดับลักชัวรี ในขณะที่อดิดาสเป็นแบรนด์สายสปอร์ต” โรเบิร์ตกล่าว

การตอกย้ำสัญลักษณ์ 3 แถบของ Adidas ด้วยป้ายโฆษณาที่ทุกคนรู้ทันทีว่าเป็นแบรนด์อะไร / ภาพ: Sole Collector

     “3 Stripes (อดิดาส) กับ 4 Bars (ธอม บราวน์) ต่างกัน” โรเบิร์ตเน้นยำอย่างชัดเจนว่าลวดลายของ 2 แบรนด์แตกต่างกันชัดเจน หากจะพูดเรื่องการใช้ลายแถบในคอลเล็กชั่นไม่ว่ากี่แถบก็ตามแล้วจะมีปัญหา อดิดาสก็ควรตระหนักได้ตั้งนานแล้วว่าธอม บราวน์ใช้มันออกแบบผลงานตั้งนาน การที่หยิบยกเรื่องนี้มาพูดกันในเวลานี้มันก็ดูไม่สมเหตุสมผลและสายไปเสียแล้ว หากธอม บราวน์ต้องยุติการสร้างสรรค์และจำหน่ายเสื้อผ้าลายแถบอันเป็นเอกลักษณ์ไปย่อมส่งผลกระทบต่อธุรกิจแน่นอน เพราะในช่วงไตรมาสที่ 3 ของปี 2022 แบรนด์ทำยอดเติบโตไปได้กว่า 69,000,000 เหรียญสหรัฐฯ ตอนนี้ยังไม่มีอัปเดตผลการพิจารณคดี ต้องติดตามกันต่อไปว่าการมองต่างมุมเรื่องลายแถบเจ้าปัญหานี้จะจบอย่างไร