ย้อนความขบถของ Sinéad O’Connor ศิลปินผู้เคยทั้งบอยคอตต์แกรมมี่และฉีกภาพพระสันตะปาปา

     ข่าวการเสียชีวิตอย่างกะทันหันของ Sinéad O’Connor ด้วยวัยเพียง 56 ปี สร้างความโศกเศร้าให้กับวงการดนตรีเป็นอย่างมาก โดยเธอจากไปหลังสูญเสียลูกชาย Shane O’Connor ด้วยสาเหตุการฆ่าตัวตายไปเพียง 17 เดือนเท่านั้น (อ่านเรื่องราวเกี่ยวกับการจากไปของชิเนดได้ ที่นี่) ตอนนี้มีเพียงผลงานและเรื่องราวชีวิตของชิเนดที่จะได้รับการจดจำต่อไป ซึ่งศิลปินผู้นี้นอกจากจะมีเพลง “Nothing Compare 2 U” อันเป็นตำนาน ขึ้นแท่นอันดับ 1 “Billboard Top 100” ในปี 1990 แล้ว เธอยังมีเรื่องราวความขบถที่สร้างความสั่นคลอนไปทั้งวงการ วันนี้โว้กจะย้อนเรื่องราวความอาจหาญของชิเนดกันอีกครั้ง

     ต้องบอกว่านอกจากผลงานเพลงแล้ว ชิเนดยังเคยสร้างปรากฏการณ์ความขบถชนิดทำโลกตะลึงมาแล้วหลายครั้ง โดยเฉพาะการบอยคอตต์เวทีประกาศผลรางวัลแกรมมี่เมื่อปี 1991 แน่นอนว่า 1 ปีหลังเพลงฮิตตลอดกาลถูกปล่อยออกมา เธอคือซูเปอร์สตาร์แห่งวงการที่ใครก็รู้จัก แต่เธอคนนี้ปฏิเสธการมีส่วนร่วมกับเวทีแกรมมี่ด้วยเหตุผลว่าการแสดงจุดยืนที่ไม่เห็นด้วยกับมุมมองทางศิลปินของแกรมมี่และอุตสาหกรรมดนตรีตอนนั้นที่มุ่งเน้นเรื่องของความสำเร็จเชิงการตลาดและโฆษณามากเกินไป ซึ่งพวกเขาสนับสนุนเยินยอผู้ชนะรางวัลแต่กลับหลงลืมศิลปินที่ไม่ได้มีโอกาสเข้าถึงรางวัลเหล่านี้

ลุคขึ้นแสดงสดของ Sinéad O’Connor ในงานประกาศผลรางวัลแกรมมี่ปี 1989 / ภาพ: Ron Galella

     นอกจากนี้ยังมีเหตุผลเรื่องของเวทีแกรมมี่เป็นเวทีสัญชาติอเมริกัน ซึ่งก่อนหน้านี้เธอเคยถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักเรื่องการมีข้อแม้ว่าถ้ามีการบรรเลงเพลงชาติสหรัฐอเมริกาก่อนขึ้นคอนเสิร์ตเธอจะไม่ทำการแสดง เรื่องนี้ก็เป็นเรื่องที่หนักหนาอยู่ไม่น้อย ศิลปินชั้นนำของสหรัฐอเมริกาก็ออกมาตอบโต้กันพอสมควร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Frank Sinatra ที่ออกมาต่อต้านชิเนดอย่างเปิดเผย และเหตุการณ์จากปี 1990 หลายคนก็เชื่อว่าเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ชิเนดเลือกบอยคอตต์เวทีแกรมมี่ เพราะเธอกลับยอมรับรางวัลจากเวทีฝั่งยุโรป เช่น Brit Awards โดยยืนยันว่าเธอจะไม่รับรางวัลแกรมมี่ถ้าเธอคือผู้ชนะรางวัลสาขาต่างๆ ก็ตาม

สมาชิกวง Cult of Personality สวมเสื้อยืดสกรีนใบหน้า Sinéad O’Connor รับรางวัลแกรมมี่ปี 1991 / ภาพ: Robin Platzer

     ความขบถและยืนหยัดในแนวคิดของตัวเองนั้นสร้างแรงกระเพื่อมให้กับอุตสาหกรรมดนตรีเป็นวงกว้าง วง Cult of Personality ก็มาร่วมรับรางวัลแกรมมี่พร้อมกับลุคเสื้อยืดสกรีนหน้าชิเนด Public Enemy ก็ถอนตัวและบอยคอตต์เวทีแกรมมี่หลังจากข่าวชิเนดกระพือขึ้น เนื่องจากพวกเขาเองก็มองว่าเวทีแกรมมี่ไม่ได้สนับสนุนรากของศิลปะเท่าที่ควร มนต์เสน่ห์ทางวัฒนธรรมอันแตกต่างไม่ได้ถูกให้พื้นที่เท่าไหร่นัก การเลือกปฏิบัติไม่ออกอากาศบางรางวัลเป็นชนวนสำคัญที่ทำให้ศิลปินจำนวนมากไม่ค่อยพอใจ จนถึงตอนนี้เวทีแกรมมี่ก็ยังถูกวิจารณ์เกี่ยวกับความหลากหลายอยู่เสมอ และจุดตั้งต้นส่วนหนึ่งก็มาจากการแสดงจุดยืนของชิเนดเมื่อกว่า 3 ทศวรรษก่อน

เหตุการณ์ฉีกภาพพระสันตะปาปาอันเลื่องลือของ Sinéad O’Connor ณ วันที่ 3 ตุลาคม 1992 / ภาพ: Yvonne Hemsey

     อีกหนึ่งเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้ชิเนดกลายเป็นเป้าวิจารณ์อย่างกว้างขวางคือการฉีกภาพพระสันตะปาปาจอห์นพอลที่ 2 และฝากข้อความสะกดตาผู้ชมว่า “จงต่อสู้กับศัตรูตัวจริง” เมื่อเดือนตุลาคม 1992 ซึ่งเหตุการณ์เกิดขึ้นในช่วงที่เธอขึ้นแสดงสดในรายการ Saturday Night Live ชิเนดปรากฏตัวและแสดงนอกสคริปต์อย่างชัดเจน เรื่องนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง เนื่องด้วยบริบทในยุคนั้นการตั้งแง่หรือกระทำรุนแรงต่อสัญลักษณ์ทางศาสนายังไม่ได้รับการยอมรับ เพราะฉะนั้นชิเนดจึงถูกด่าทอและตราหน้าเป็นพวกต่อต้านศาสนาไปโดยสมบูรณ์

Madonna ล้อเลียน Sinéad O’Connor เกี่ยวกับเหตุการณ์ฉีกภาพพระสันตะปาปาด้วยการฉีกภาพ Joey Buttafuoco ผู้กระทำความผิดทางเพศ / ภาพ: GABBY Awards

     เรื่องราวการฉีกภาพและข้อความอันโด่งดังนี้มีเหตุผลของชิเนดที่เธอยอมเป็นตัวร้ายเพื่อสร้างความตระหนักให้คนในสังคม โดยเธออธิบายถึงการกระทำนี้ว่าเป็นการประท้วงเกี่ยวกับประเด็นการล่วงละเมิดทางเพศในโบสถ์คาทอลิก ซึ่งเป็นปัญหาดำมืดที่คนในสังคมมองข้ามหรือเลือกที่จะหลับหูหลับตาเพราะเชื่อมโยงกับศาสนา หากเป็นยุคนี้กระแสอาจตีกลับและมีคนสนับสนุนศิลปินไอริชผู้นี้มากมาย แต่ยุคนั้นการแตะต้องศาสนาพร้อมนำเสนอด้วยความเกรี้ยวกราดอาจเป็นมีดแหลมที่พร้อมแทงตัวเองอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน

Joe Pesci ส่งสารถึง Sinéad O’Connor ด้วยการถือภาพพระสันตะปาปาปะเทปในรายการ Saturday Night Live 1 สัปดาห์ให้หลัง / ภาพ: NBC

     คำวิพากษ์วิจารณ์ไม่ได้มาจากแค่คนธรรมดาทั่วไปในสังคมเท่านั้น แต่ศิลปินระดับแถวหน้าต่างออกมาต่อต้านชิเนดกันยกใหญ่ ยกตัวอย่างเช่น Joe Pesci หรือจะเป็น Madonna ซึ่งรายหลังออกมาในเชิงล้อเลียนเกี่ยวกับการกระทำนี้เสียมากกว่า นับว่าชิเนดกลายเป็นเป้าเพ่งเล็งและไม่ค่อยเป็นที่ถูกใจของเหล่าคนดังในยุคนั้น จนอาจเรียกว่าเธอคือจอมขบถแห่งยุคคนหนึ่งเลยก็ว่าได้ ถึงแม้ว่าจะมีกระแสต่อต้านมากเพียงใดเธอก็เคยเปิดเผยความรู้สึกเกี่ยวกับเรื่องนี้กับสำนักข่าวนิวยอร์กไทมส์ว่าเธอจะไม่ขอโทษในสิ่งที่ทำลงไป มันยอดเยี่ยมมาก แสดงให้เห็นถึงจุดยืนอันแข็งแกร่งและพร้อมตั้งคำถามกับความบิดเบี้ยวในสังคมโดยไม่สนใจว่าเธอจะต้องฝ่าอุปสรรคในอุตสาหกรรมดนตรีเพียงใด

Sinéad O’Connor เปลี่ยนศาสนาเป็นชาวมุสลิมเต็มตัวและเปลี่ยนชื่อเป็น Shuhada พร้อมทั้งเผยว่าตนเองเป็นมุสลิมมาโดยตลอดเพียงแค่ไม่รู้มาก่อน / ภาพ: Metro UK

     ชีวิตของชิเนดเต็มไปด้วยคำวิพากษ์วิจารณ์เนื่องจากการแสดงจุดยืนทางการเมืองและศาสนาอย่างเปิดเผย พฤติกรรมขบถมากมายกลายเป็นจุดตั้งต้นในการตั้งคำถาม ถึงกระนั้นบางครั้งเธอก็มีล้ำเส้นอยู่บ้างเช่นกัน ในปี 2018 เธอเปลี่ยนศาสนามานับถือศาสนาอิสลาม และเปลี่ยนชื่อ Shuhada และให้เหตุผลถึงการเปลี่ยนศาสนาเชื่อมโยงถึงการหลุดพ้นจากชื่อของทาสเชิงปิตาธิปไตย ทว่าเรื่องราวความร้อนแรงก็เกิดขึ้นอีกครั้งเมื่อเธอเคยวิจารณ์เกี่ยวกับเหล่านักทฤษฎีของศาสนาคริสต์และยิว อีกทั้งยังประกาศว่าจะไม่ข้องเกี่ยวกับคนเหล่านั้นอีก โดยเธอกล่าวอ้างภายหลังว่าการทวีตข้อความลงทวิตเตอร์อย่างรุนแรงนั้นเพื่อกดดันให้ทวิตเตอร์ปิดบัญชีเธอลง และในปี 2019 เธอก็ออกมาขอโทษเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว พร้อมให้เหตุผลถึงการกระทำครั้งนั้นว่าเธอถูกกดดันและกระตุ้นจากอาการกลัวอิสลามที่เธอได้รับจากคนในสังคม นับว่าเป็นอีกหนึ่งเรื่องราวละเอียดอ่อนที่ชิเนดสร้างประเด็นขึ้นอย่างดุเดือด

Sinéad O’Connor ขึ้นแสดงพร้อมแต่งกายแบบหญิงชาวมุสลิมในช่วงบั้นปลายชีวิต / ภาพ: Rolling Stone

     จนถึงตอนนี้ทุกประเด็นความสุดโต่งของเธอยังคงได้รับการพูดถึงอยู่เสมอ บ้างก็พูดถึงเธอโดยตรง บ้างก็มีสายสัมพันธ์เชื่อมโยงกับแนวคิดที่เธอแสดงออกมาตลอดหลายปี อดคิดไม่ได้ว่าถ้าชิเนดคือศิลปินยุคนี้จะสามารถสร้างแรงกระเพื่อมความตระหนัก หรือจุดประเด็นทางสังคมและวัฒนธรรมอันร้อนแรงได้มากเพียงใด ตอนนี้เรื่องของชิเนดจะถูกเล่าขานต่อไป สิ่งที่หลงเหลือคงเป็นตำนานความขบถ ผลงานเพลงระดับขึ้นหิ้ง และเสน่ห์ของศิลปินไอริชที่ไม่เหมือนใคร ผู้เขียนขอรำลึกและไว้อาลัยแด่การจากไปของชิเนดอย่างสุดซึ้ง

 

ข้อมูล:

ew.com

nytimes.com

nbcnews.com

rollingstone.com

metro.co.uk

people.com