|
LIFESTYLE
ฉีกภาพจำตอกย้ำตัวตน! การนำเสนอความหลากหลายของเหล่าตัวละครบนสื่อภาพยนตร์การแสดงออกผ่านสื่อและภาพยนตร์มีบทบาทสำคัญในการสะท้อนสังคมและวิถีชีวิตของผู้คน โดยเฉพาะการสร้างภาพลักษณ์ของตัวละครที่มีความหลากหลายทางเพศ เชื้อชาติ สีผิว และตัวตน ซึ่งส่งอิทธิพลในการเปลี่ยนแปลงทัศนคติและรับรู้ในสังคมไปในทิศทางที่ดีขึ้น |
การแสดงออกหรือการ “Representation” ผ่านสื่อและภาพยนตร์มีบทบาทสำคัญในการสะท้อนถึงสังคมและวิถีชีวิตของผู้คนในแต่ละช่วงเวลา ไม่ใช่เพียงแค่การเล่าเรื่องเท่านั้นแต่ยังมีอิทธิพลในการสร้างภาพลักษณ์และอุดมคติที่มีผลต่อทัศนคติและการรับรู้ของผู้ชม โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาพลักษณ์ของตัวละครในสื่อที่สะท้อนอำนาจทางสังคม ความเชื่อทางวัฒนธรรม และมุมมองของสังคมต่อกลุ่มต่างๆ ที่อาจถูกตีกรอบหรือถูกลบตัวตนในสังคม อย่างไรก็ตาม ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาวงการสื่อและภาพยนตร์ได้เกิดความเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในการพัฒนาและสร้างสรรค์ตัวละครที่สะท้อนความหลากหลายอย่างแท้จริง ผ่านการเล่าเรื่องที่มีมิติและหลุดจากกรอบเดิมๆ โดยเฉพาะเรื่องความหลากหลายทางเพศ เชื้อชาติ สีผิว หรือตัวตน ซึ่งส่งผลต่อการปลูกฝังและเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น
ดูโพสต์นี้บน Instagram
จากแม่บ้านสู่ซุปเปอร์ฮีโร่! การเปลี่ยนแปลงบทบาทของตัวละครหญิงชายที่ไร้ข้อจำกัด
ในอดีตปฏิเสธไม่ได้ว่าภาพยนตร์และสื่อทั่วไปมักจะมีการฉายภาพการตีกรอบทางเพศที่ชัดเจน โดยเฉพาะบทบาทของ ‘ตัวละครเพศหญิง’ ที่มักได้รับบทเป็นตัวละครรองหรือถูกลดทอนความสำคัญไปจากเรื่อง เช่น ตัวละครหญิงมักถูกมองในแง่ของการเป็นแม่บ้านหรือภรรยา ในขณะที่บทบาทของตัวละครชายถูกมองในแง่ของความแข็งแกร่งหรือซุปเปอร์ฮีโร่ที่เราเคยเห็นกัน จนเกิดเป็นภาพจำที่ส่งต่อกันมาแบบผิดๆ ในสังคม
ทว่าในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ด้วยความคิดที่พัฒนาไปข้างหน้ารวมถึงกระแสสังคมที่ผันเปลี่ยน ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวงการภาพยนตร์และสื่อที่เริ่มเห็นการปรากฏตัวของตัวละครเพศหญิงที่มีความแข็งแกร่งและเปี่ยมไปด้วยความสามารถ เช่น Wonder Woman, Captain Marvel ที่แม้จะได้รับคำวิจารณ์จากกลุ่มบุคคลบางกลุ่มแต่ก็ถือเป็นการสะท้อนความก้าวกระโดดของวงการภาพยนตร์ หรือแม้ภาพยนตร์แอมิเมชั่นอย่าง Frozen ที่มีตัวละครนำหญิงอย่าง ‘เอลซ่า’ ที่ฉายภาพของการเป็นผู้นำและการไม่ยอมให้ใครมาตัดสินความสามารถของเธอตามเพศสภาพ
WATCH
ดูโพสต์นี้บน Instagram
อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่เพียงเกิดขึ้นเฉพาะกับบทบาทของตัวละครหญิงเท่านั้น แต่ยังส่งผลมาถึงภาพลักษณ์ของตัวละครชายในมุมมองที่หลากหลายขึ้น ไม่ใช่แค่บทบาทฮีโร่หรือนำเสนอความแข็งแกร่งแต่ยังตีแผ่ความหลากหลายทางอารมณ์และพฤติกรรมที่นอกเหนือจากภาพจำของผู้ชายในอุดมคติของสังคม
ทลายกรอบเชื้อชาติผ่านความเป็นมนุษย์ที่ไม่ถูกจำกัด
การนำเสนอตัวละครที่มีความหลากหลายทางเชื้อชาติและสีผิวก็นับเป็นอีกหนึ่งหัวข้อที่สำคัญในวงการภาพยนตร์ โดยตัวละครจากเชื้อชาติและสีผิวที่ไม่ใช่คนขาวมักจะถูกจำกัดอยู่ในบทบาทที่นับว่าเป็น ‘อคติ’ เช่น ตัวละครแอฟริกัน-อเมริกันที่มักถูกนำเสนอในบทบาทที่เกี่ยวข้องกับอาชญากรรมหรือชนชั้นที่ต่ำในสังคม แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาเราเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงในทิศทางที่ดีขึ้น โดยภาพยนตร์และซีรี่ส์หลายเรื่องเริ่มให้พื้นที่สำหรับตัวละครที่มาจากเชื้อชาติและสีผิวที่หลากหลาย มีบทบาทสำคัญและมีความเป็นมนุษย์มากขึ้น
ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดที่สุดคือภาพยนตร์เรื่อง ‘Black Panther’ ภาพยนตร์ที่เน้นตัวละครและวัฒนธรรมจากแอฟริกัน แสดงให้เห็นถึงความแข็งแกร่งของตัวละครที่เป็นคนผิวดำในโลกสมมติที่มีทั้งความล้ำสมัยแต่ก็ยังลึกซึ้งในด้านจริยธรรม การยอมรับและเคารพความแตกต่างทางเชื้อชาติและวัฒนธรรมก็เป็นหนึ่งในใจความหลักของภาพยนตร์เรื่องนี้
ไม่เพียงแค่คนดำเชื้อชาติแอฟริกัน-อเมริกันเท่านั้น แต่ยังรวมถึงคนเอเชียเช่นกัน อย่างภาพยนตร์ ‘Crazy Rich Asians’ ที่กำกับและแสดงโดยชาวเอเชียทั้งหมด เป็นการผสมผสานและยอมรับความแตกต่างทางเชื้อชาติในสังคมที่เต็มไปด้วยความหรูหราและความท้าทาย โดยมีแววว่าจะประสบความสำเร็จตามรอยภาพยนตร์ที่อยู่นอกเหนือความนิยมทางด้านอัตลักษณ์ของฮอลลีวู้ดอย่าง Black Panther
จาก ‘ตัวตลก’ สู่การสะท้อนความหลากหลายและตีแผ่ความจริง
ภาพยนตร์และสื่อยังนับเป็นกำลังหลักในการส่งเสริมการยอมรับและเคารพในความหลากหลายของตัวตน ซึ่งไม่จำกัดแค่เพศหญิงหรือเชื้อชาติเท่านั้นแต่ยังรวมไปถึงการสะท้อนความหลากหลายทางเพศของ LGBTQ+ และการเข้าใจในสิทธิของบุคคลที่ทุกคนควรได้รับความเท่าเทียมในการแสดงออกและการมีบทบาทในสังคม โดยในอดีตสื่อและภาพยนตร์มักจะฉายภาพเกี่ยวกับตัวละคร LGBTQ+ ในฐานะ ‘ตัวตลก’ ที่นับเป็นการสร้างภาพจำแบบผิดๆ ในสังคมเรื่อยมา
แต่ในปัจจุบันด้วยสังคมที่เปิดกว้างมากขึ้นส่งให้ LGBTQ+ มีที่ยืนในวงการสื่อและภาพยนตร์ในทิศทางที่ดีมากขึ้น ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดจากภาพยนตร์เรื่อง ‘Moonlight’ ที่เล่าเรื่องราวของชายคนหนึ่งในชุมชนแอฟริกัน-อเมริกันที่กำลังค้นหาตัวตนทางเพศของตนเอง โดยเรื่องนี้ไม่ได้เป็นเพียงการสะท้อนถึงความท้าทายในการยอมรับตนเองในฐานะเกย์ แต่ยังสะท้อนถึงความยากลำบากในการค้นหาความรักและความเข้าใจในสังคมที่ไม่ยอมรับ หรือภาพยนตร์ไทยเรื่อง ‘วิมานหนาม’ ที่เพิ่งเข้าสตรีมมิ่ง Netflix ที่มีการตีแผ่ความไม่เท่าเทียมทางเพศและการถูกกดทับด้วยกฎหมาย หรือซีรี่ส์เรื่อง 'Heartstopper' ที่นำเสนอความรักผ่านตัวละคร LGBTQ+ โดยที่ไม่ลดทอนคุณค่าของเพศใดเพศหนึ่ง
การแสดงภาพจำของตัวละครในสื่อและภาพยนตร์ที่สะท้อนความหลากหลายทางเพศ เชื้อชาติ สีผิว และความหลากหลายทางอัตลักษณ์เป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญในการปลูกฝังเมล็ดพันธุ์เพื่อสร้างสังคมที่เท่าเทียมและเปิดกว้าง การมีอยู่ของตัวละครที่อยู่นอกเหนือมาตรฐานสังคมไม่เพียงช่วยให้ผู้ชมรู้สึกเห็นตัวเองในสื่อมากขึ้น แต่ยังเป็นการส่งเสริมความเข้าใจ ยอมรับความแตกต่าง และเพิ่มคุณค่าในตัวตน นับเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาสังคมให้สามารถอยู่ร่วมกันอย่างสมานฉันท์
ภาพ: Courtesy of GDH, Prime Video and Netflix
WATCH
