ขณะที่ All Quiet on the Western Front กำลังสร้างปรากฏการณ์เป็นภาพยนตร์ภาษาเยอรมันน้ำดีที่สามารถเรียกกระแสความนิยมจากคนทั่วโลกได้อย่างรวดเร็ว ผู้คนบางกลุ่มก็กลับไปย้อนชมว่าตลอดระยะเวลาเกือบ 100 ปีที่ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูกสร้างครั้งแรกมีอะไรโดดเด่นบ้างถึงทำให้ชนะรางวัลออสการ์ปี 1930 อีกทั้งยังขึ้นแท่นเป็นภาพยนตร์สงครามที่ยอดเยี่ยมที่สุดเรื่องหนึ่งตลอดกาล การสร้างฉบับรีเมกในปี 2022 จึงเป็นเรื่องท้าทายและปฏิเสธการโดนเปรียบเทียบไม่ได้เลย ทว่าภาพยนตร์ฉบับรีเมกกลับทำได้อย่างยอดเยี่ยมและนักวิจารณ์ก็ยกให้เป็นหนึ่งในตัวเต็งรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ภาษาต่างประเทศยอดเยี่ยม หรืออาจถึงขั้นภาพยนตร์ยอดเยี่ยมเลยด้วย

ส่วนหนึ่งจากภาพยนตร์เรื่อง All Quiet on the Western Front ฉบับปี 1930 / ภาพ: TCM

     ปี 1930 ต้องบอกว่า ณ เวลานั้นผู้คนยังไม่ฟื้นตัวจากความโหดร้ายของสงครามโลกครั้งที่ 1 เท่าไหร่นัก นอกจากความสูญเสีย หดหู่ และรุนแรงแล้ว อีกหนึ่งสิ่งที่ทำให้คนบางกลุ่มก้าวผ่านไปไม่ได้คือเรื่องศักดิ์ศรี เหล่าทหารชั้นสัญญาบัตรและผู้นำทางสังคมของเยอรมันเองก็ต้องแบกรับบาดแผลทั้งทางร่างกายและจิตใจ รวมถึงแบกรับความกดดันที่ประชาชนมองว่าควรยุติสงครามตั้งนานก่อนจำนวนเลขผู้เสียชีวิตจะทะลุเกินรับไหว ดังนั้นนี่คือหนึ่งในความอัปยศของใครบางคนหรือคนบางกลุ่มที่ไม่สามารถก้าวข้ามจุดนี้ได้ ศักดิ์ศรีความยิ่งใหญ่ของดินแดนเยอรมันถูกบ่อนทำลายจนไม่เหลือชิ้นดี

หนังสือ All Quiet on the Western Front ฉบับออริจินัลภาษาเยอรมันในชื่อ Im Westen nichts Neues / ภาพ: Wiki Library

     ภาพยนตร์เรื่อง All Quiet on the Western Front นำเสนอจากมุมมองของฝั่งผู้ชนะ แม้เรื่องราวจะถูกดัดแปลงมาจากบทประพันธ์ชื่อเดียวกันของ Erich Maria Remarque ซึ่งเป็นหนังสือดั้งเดิมของเยอรมันเองก็ตาม ทว่าเรื่องราวการเล่าและภาษาที่ใช้เป็นภาษาอังกฤษ ประเด็นสำคัญอีกจุดหนึ่งคือภาพยนตร์เรื่องนี้เล่าถึงความโหดร้ายของสงคราม การตัดสินใจที่เหี้ยมโหดของผู้นำ รวมถึงความพ่ายแพ้อย่างปฏิเสธไม่ได้ของกองทัพเยอรมัน ทั้งหมดจุดไฟในใจให้พรรคนาซีเกลียดชังภาพยนตร์เรื่องนี้จนถึงขั้นแบนไม่ให้ฉาย เนื่องจากผู้นำมองว่าเรื่องราวจากภาพยนตร์เรื่องนี้ทำลายเกียรติและศักดิ์ศรีของเยอรมันอย่างสิ้นเชิง

โปสเตอร์ภาพยนตร์เรื่อง All Quiet on the Western Front ฉบับปี 1930 / ภาพ: IMDb

     ความพ่ายแพ้ที่ยอมรับไม่ได้มาพร้อมการพยายามสร้างความจริงเรื่องความแข็งแกร่ง ปัจจุบันแม้ผู้คนทั่วไปจะยอมรับว่าสงครามกัดกินจิตใจมนุษย์จนร่อยหรอ มันไม่ใช่ช่วงเวลาฮีโร่อย่างในภาพยนตร์ส่วนใหญ่ชอบนำเสนอ All the Quiet on the Western Front จึงเป็นเหมือนเครื่องย้ำเตือนความอัปยศที่เยอรมันต้องเผชิญจากความพ่ายแพ้ และไม่ใช่เพียงภาพยนตร์เท่านั้นที่ถูกแบน แต่หนังสือเล่มนี้และหนังสือภาคต่อชื่อ The Road Back ก็ถูกแบนและเผาทิ้งในช่วงพรรคนาซียึดครองอำนาจเช่นเดียวกัน นี่คือช่วงเวลาที่เยอรมันต้องการสร้างความจริงอันแข็งแกร่งรูปแบบใหม่ ละทิ้งความพ่ายแพ้ในอดีตแบบสิ้นเชิง นาซีต้องกลายเป็นกองทัพแข็งแกร่ง ไร้ซึ่งความอ่อนแอ ดังนั้นสงครามโลกครั้งที่ 1 จึงเป็นดั่งเหตุการณ์ที่อยากลืมเลือน ปี 1930 จึงทำให้เรื่องราวที่ขัดต่ออุดมการณ์ความแข็งแกร่งถูกลืมเลือนไปในที่สุดนั่นเอง

 

ข้อมูล: theguardian.com