โลกศิลปะมีอะไรให้เราได้อมยิ้ม งุนงง หรือแม้แต่ประหลาดใจได้เสมอ วันนี้อีกหนึ่งเรื่องราวอลเวงก็เกิดขึ้น เมื่อศิลปินคนหนึ่งฮุบเงินจากพิพิธภัณฑ์และส่งกระดานเปล่ากลับมาแสดง เดือดร้อนถึงทีมจัดแสดงผลงานที่อยู่ดีๆ ก็สูญเงินไปกว่า 84,000 เหรียญสหรัฐฯ หรือประมาณ 2,800,000 บาท เรียกได้ว่าการหอบเงินจำนวนมหาศาลของศิลปินผู้นี้กลายเป็นประเด็นใหญ่ที่สำนักข่าวชั้นนำทั่วโลกต้องนำเสนอ เพราะเรื่องราวเบื้องหลังเหตุการณ์นี้มีอะไรซับซ้อนกว่าที่หลายคนคิด

ผลงานศิลปะชื่อ “An Average Austrian Year Income” เมื่อปี 2007 / ภาพ: Jens Zieha - Sabsay Gallery

      จุดเริ่มต้นของเรื่องนี้เกิดขึ้นเมื่อพิพิธภัณฑ์ศิลปะโมเดิร์นคุนสเตน ณ เมืองอัลบอร์ก ประเทศเดนมาร์กได้ตกลงกับ Jen Haaning ให้เขาผลิตซ้ำผลงานเมื่อปี 2007 อีกครั้ง โดยผลงานดังกล่าวชื่อว่า “An Average Austrian Year Income” ที่ใช้ธนบัตรจำนวนมากเรียงรายกันในกรอบรูป ดังนั้นพิพิธภัณฑ์จึงต้องมอบเงินจำนวนดังกล่าวไปให้เยน ฮานิงเพื่อให้เขาออกแบบและประดับธนบัตรใส่กรอบอย่างที่ควรจะเป็น ทว่าศิลปินสุดขบถคนนี้กลับไม่ได้ใช้เงินสร้างสรรค์งานศิลปะแม้แต่แดงเดียว และส่งกระดานเปล่าพร้อมกรอบรูปกลับมาให้พิพิธภัณฑ์เสียอย่างนั้น พร้อมทั้งต้องการเปลี่ยนชื่อผลงานเป็น “Take the Money and Run” อีกด้วย

Jens Haaning ศิลปินผู้สร้างเรื่องราวอลวนในครั้งนี้ / ภาพ: TRAVERS

     งานนี้กลายเป็นเรื่องราวใหญ่โตระดับโลก ทีมงานและผู้เกี่ยวข้องกับพิพิธภัณฑ์ไม่พอใจอย่างมาก Lasse Andersson ผู้อำนวยการของพิพิธภัณฑ์ต้องออกมายื่นเส้นตายว่าถ้าเยน ฮานิงไม่คืนเงินจำนวนดังกล่าวภายในเดือนมกราคม 2022 รับรองเลยว่าจะมีการดำเนินคดีทางกฎหมายอย่างแน่นอน ในขณะเดียวกันศิลปินผู้นี้ก็ดูจะไม่ได้รู้ร้อนรู้หนาวแต่อย่างใด เพราะเขาก็ไม่ได้หายไปไหนแถมยังให้สัมภาษณ์อีกด้วยว่าในเมื่อเขาสร้างสรรค์ผลงานที่ดีกว่าแพลนเดิม 10 หรือ 100 เท่าทำไมเรื่องนี้ถึงเป็นปัญหา มันไม่ใช่การขโมยเงินแต่อย่างใดในมุมมองของเขา

กระดานเปล่าที่ Jens Haaning ส่งให้กับพิพิธภัณฑ์ / ภาพ: Kunsten Museum of Modern Art, Aalborg

     ผลงานชิ้นนี้เป็นเหมือนสารของเยน ฮานิงที่สื่อถึงวงการศิลปะในประเทศเดนมาร์กที่เขามองว่าประเมินค่าศิลปินท้องถิ่นต่ำจนเกินไป เขาได้รับเงินค่าสร้างสรรค์ผลงานเพียงประมาณ 1,500 เหรียญสหรัฐฯ เท่านั้น เงินจำนวนดังกล่าวแทบไม่เหลือเมื่อเขาหักลบกับค่าสตูดิโอและทีมงานที่ช่วยรังสรรค์ผลงานแต่ละชิ้นขึ้น มากไปกว่านั้นเขายังมีความเห็นว่าที่พิพิธภัณฑ์ชื่อดังทำแบบนั้นก็เพราะพวกเขาคิดว่าการให้ศิลปินลงทุนลงแรงจะคุ้มค่า และคาดหวังว่าพิพิธภัณฑ์จะซื้อผลงานของเขาไปจัดแสดงในอนาคต ซึ่งถือเป็นมายาคติที่จะหลอกหลอนศิลปินให้ลงทุนไปแบบเสียเปล่าโดยไม่ได้รับคุณค่าที่เหมาะสม

พิพิธภัณฑ์ศิลปะโมเดิร์นคุนสเตน ณ เมืองอัลบอร์ก ประเทศเดนมาร์ก / ภาพ: Kunsten

     เรื่องนี้ถือเป็นทอล์กออฟเดอะทาวน์ในวงการศิลปะที่ทำให้ทุกคนตื่นเต้น เพราะผู้ข้องเกี่ยวกับวงการศิลปะก็ต่างตื่นตัวและหันมามองเรื่องนี้อย่างรอบด้านที่สุดเท่าที่จะทำได้ ปัญหาอาจไม่ใช่เงินจำนวนหลักล้านบาทเพียงอย่างเดียว แต่เป็นเรื่องของเจ้าของเงิน เพราะเงินก้อนนี้ไม่ใช่ของส่วนตัว เป็นเงินส่วนกลางของพิพิธภัณฑ์ที่จัดสรรสำหรับการนำเสนองานศิลปะให้กับผู้ชม ต้องติดตามกันต่อไปว่าเรื่องราวอลวนนี้จะจบลงอย่างไร และการกระทำอันสุ่มเสี่ยงละเมิดกฎหมายนี้จะเป็นการตั้งคำถามถึงเรื่องคุณค่างานศิลปะ การขโมยซึ่งหน้า หรือเป็นแค่การหยอกล้อตามแบบฉบับการสร้างเซอร์ไพรส์สไตล์ศิลปินยุคโมเดิร์น อีกไม่นานคงรู้กัน

 

ข้อมูล:

forbes.com

cnn.com

washingtonpost.com