เสื้อผ้าจากโลกยุคอดีตคือมรดกทางวัฒนธรรมที่นักประวัติศาสตร์ตื่นเต้นทุกครั้งที่พบเจอ เรื่องราวแฟชั่นหลายคนอาจคุ้นชินกับหลักฐานและการจดบันทึกเก่าแก่มากที่สุดก็หลักร้อยปี แต่สำหรับแฟชั่นหลักพันปีคงยากจะอธิบายรายละเอียดและย้อนถึงแฟชั่นอันสวยสดงดงาม เพราะด้วยชิ้นงานที่ไม่ได้หาหลักฐานอ้างอิงง่ายนัก อีกทั้งยังมีเรื่องรายละเอียดการฟื้นฟูที่ต้องอาศัยทักษะและความเชี่ยวชาญระดับสูงจึงจะสามารถประกอบชุดต่างๆ เข้าด้วยกันอย่างถูกต้องที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ยุคอียิปต์แม้จะเป็นยุคสมัยที่ได้รับการขนานนามว่าเป็นยุคเฟื่องฟูทางวัฒนธรรมยุคหนึ่งของโลก แต่มันก็มีมรดกเชิงศิลป์เกี่ยวกับแฟชั่นและเสื้อผ้าปรากฏอยู่อย่างจำกัด
ชุดเดรสร้อยลูกปัดโบราณกว่า 7,000 เม็ดจากยุคอียิปต์ที่คาดว่าจะมีอายุมากกว่า 4,500 ปี / ภาพ: MFA
เรื่องราวของชุดเดรสอียิปต์โบราณถูกพูดถึงในช่วงครึ่งหลังของปี 2023 เพราะเป็นช่วงเวลาที่มีการเปิดเผยภาพชุดเดรสอียิปต์ที่ให้ความรู้สึกร่วมสมัยราวกับเป็นชุดระดับกูตูร์ในยุคปัจจุบัน โดยชุดเดรสสำคัญที่เราหยิบมาพูดถึงในบทความนี้คือชุดเดรสตาข่ายร้อยลูกปัดที่มีซิลูเอต V-Neck สะท้อนความโฉบเฉี่ยวและรูปแบบของทรงเสื้อผ้าที่มีความคมและขับความโดดเด่นของรูปร่างผู้หญิงได้อย่างยอดเยี่ยม นั่นทำให้จินตนาการบังเกิดว่าสมัยก่อนอาจมีรูปแบบแฟชั่นที่เชื่อมโยงกับยุคสมัยปัจจุบันได้อย่างน่าประหลาดใจ เพราะเมื่อชุดเดรสชุดนี้ถูกประกอบขึ้นมาใหม่มันให้อารมณ์เหมือนชุดเดรสที่เหล่าคนดังสวมใส่กันอย่างสม่ำเสมอตามงานสำคัญเลยทีเดียว
George A. Reisner นักโบราณคดีหัวหน้าทีมที่ขุดพบชุดดังกล่าวในระหว่างการสำรวจพีระมิดกีซ่า / ภาพ: Harvard Magazine
เรื่องราวนี้ต้องย้อนกลับไปสู่ปี 1927 เมื่อ George A. Reisner และทีมนักโบราณคดีสำรวจพีระมิดกีซ่า ประเทศอียิปต์ เขาพบสุสานที่มีหลุมศพของหญิงสาวราวหนึ่ง ท่ามกลางโครงกระดูกที่ถูกห่อหุ้มด้วยผ้าลินิน พวกเขาพบเศษซากของชุดที่ขึ้นรูปด้วยวัสดุลูกปัดเซรามิกโบราณที่มีการจำลองสีให้เหมือนกับลาพิสลาซูรีและหินเทอร์ควอยซ์ โดยทีมนักโบราณคดีเก็บชิ้นส่วนทั้งหมดได้ประมาณ 30 กล่อง ซึ่งวัสดุดังกล่าวมีรูปทรง สี และขนาดที่แตกต่างกัน จอร์จพยายามเก็บหลักฐานทั้งหมดด้วยการถ่ายภาพ สเก็ตช์ภาพ และจดบันทึกไดอารี่ แต่ก็ไม่ได้มีความพยายามจะสรรสร้างชุดนี้ขึ้นมาใหม่
หลุมศพที่ George A. Reisner ค้นพบชุดเดรสร้อยลูกปัดในปี 1927 / ภาพ: George A. Reisner
ชุดนี้ถูกคาดการณ์ว่าทำขึ้นในรัชสมัยของกษัตริย์คูฟู หรือประมาณ 2589-2566 ปีก่อนคริสตกาล สายร้อยของมันเสื่อมสภาพและเสียหายไปเกือบหมด แต่สภาพวัสดุส่วนอื่นยังคงคุณภาพค่อนข้างสมบูรณ์ แม้จะมีการจืดจางของสีแต่ก็ยังเห็นรายละเอียดของมันอย่างชัดเจน ชุดดังกล่าวจึงถูกร้อยเรียงประกอบใหม่หลังจากทีมนักโบราณคดีไม่ได้แตะต้องเลยกว่า 60 ปี เมื่อประกอบเสร็จสิ้นจะเห็นว่าชุดดังกล่าวมีลักษณะซิลูเอตที่ร่วมสมัย ไม่ว่าจะเป็นรูปทรงคอวี การเล่นกับรูปทรงเข้ารูปเรือนร่างของผู้หญิง ลักษณะของช่วงคอที่มีมิติ อีกทั้งปลายกระโปรงยังมีการห้อยระย้าเพิ่มรายละเอียดให้ชุดดูน่าสนใจยิ่งขึ้น นับเป็นมรดกชิ้นสำคัญที่สะท้อนให้เห็นว่าแฟชั่นยุคสมัยโบราณอาจคาบเกี่ยวกับวงล้อแห่งการพัฒนาแฟชั่นในยุคปัจจุบัน ไม่แน่ความฮิตนิยมของงานฝีมือตามแบบฉบับโลกแฟชั่นยุคปัจจุบัน อาจเคยปรากฏในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์โลกมาแล้วก่อนหน้านี้