ภาพ: Invision/AP

     เปิดหัวด้วยคำว่า “CAMP” นี่คือคำที่ยึดถือเป็นธีมแห่งงานที่มีคนเฝ้ารอดูเหล่าเซเลบริตี้อวดโฉมบนเส้นทางพรมผืนกว้างและขั้นบันไดที่ Met Museum นั่นก็คือ Met Gala 2019 ความคาดหวังที่จะเห็นความสนุก สีสัน ความแปลกตาและตื่นตาตื่นใจผ่านธีมที่แทบจะไร้ขีดจำกัดนี้เกิดเข้าเมื่อช่วงเช้าวันนี้ตามเวลาประเทศไทย แน่นอนว่าความอลังการคือปัจจัยที่ทำให้คนอยากเจอกับคำว่าแคมป์ ข้อความที่ซ่อนอยู่ของชุดต่าง ๆ ที่ “ต้องการคำอธิบาย” และ “ต้องถูกจารึกจดจำ” เหล่าสุภาพบุรุษและสุภาพสตรีแห่งพรมสีชมพูในงานปีนี้ช่วยกันสร้างสรรค์ความยิ่งใหญ่ได้อย่างดีเยี่ยม แต่เรามองในแง่มุมที่ลึกกว่านั้นเพราะความแคมป์ครั้งนี้มันเกิดจากความเรียบง่ายและย้อนยุคไปหาสิ่งเก่า ๆ หรือเรื่องราวรอบตัวและตีความใหม่ในแบบฉบับยุค 2019 ของแต่ละคน

Janelle Monae กับชุดงานศิลปินกลิ่นอายภาพพอร์เทรตของ Picasso ศิลปินคนโปรดที่ยืนยันว่า “ฉันนี่ล่ะแคมป์” / ภาพ:  Dia Dipasupil

     หลายคนอาจจะสงสัยว่าบรรทัดฐานที่คำว่าแคมป์ถูกนิยามไว้ในหนังสือของซูแซน ซอนแท็กในบทความประกอบการวิจัย ‘Notes on CAMP’ มีเนื้อหาเรื่องการมอบความรักให้กับความไม่ปกติและสไตล์ที่หลากหลาย นอกจากนี้ยังมีเรื่องความแปลกเกินจริง ไร้ซึ่งกฎเกณฑ์ อัตลักษณ์ความเป็นตัวเองไร้ซึ่งอคติปล่อยออกมาชนิดเกิน 100 เปอร์เซ็นต์ รวมถึงการล้อเลียน กวนประสาทและกล่าวถึงเรื่องราวที่เคยฮอตฮิตในอดีตและเชยลงไปในปัจจุบัน มันก็เหมือนกับงานศิลปะนั่นล่ะ อย่างที่ Oscarl Wilde กล่าวว่า “บางทีเราควรเป็นผลงานทางศิลปะ หรือไม่ก็สวมใส่ศิลปะเองซะเลย” และ Janelle Monae ก็กล่าวถึงธีมนี้ว่า “ฉันนี่ล่ะแคมป์...มันอยู่ในดีเอ็นเอของฉันเรียบร้อยแล้ว” ทั้งหมดทั้งมวลอาจจะทำให้คนเข้าใจผิดว่าแคมป์มันจะอลังการได้ต้องเริ่มต้นจากความยากและซับซ้อน แท้จริงแล้วมันไม่ใช่เช่นนั้นเสมอไป... (หากต้องการทำความเข้าใจกับธีมแคมป์เพิ่มเติมคลิก ที่นี่)

ชุดเดรสสาวยุโรปย้อนยุคจาก Batsheva และชุดเดรสลายดอกตีความใหม่จาก Erdem ในนิทรรศการของ Met Gala 2019 / ภาพ: Courtesy of Brands

     แล้วอะไรคือความเรียบง่ายซึ่งสร้างความอลังการหรือตรงกับนิยามความแคมป์ได้บ้าง ให้ลองมองไปดูส่วนหนึ่งของนิทรรศการในครั้งนี้ มีชุดเดรสลายดอกวินเทจ 2 ชุดจากแบรนด์ Erdem ที่ดูเผิน ๆ มันช่างเหมือนชุดสำหรับสุภาพสตรีในชนบทของภาคพื้นยุโรปสมัยก่อน แต่เมื่อเจาะลึกพินิจพิเคราะห์ดูจะเห็นได้ว่ามันพิเศษกว่านั้น เพราะขนบธรรมเนียมแบบเก่าถูกตีค่าใหม่ด้วยการเล่นลวดลายที่ทันสมัยมากขึ้น ซิลูเอตที่สร้างความโมเดิร์นไม่หลงเหลือลายพิมพ์หรือปักแบบเดิม ๆ อีกทั้งสียังฉูดฉาดขัดกับต้นฉบับที่สีจะเป็นขาว น้ำตาล โทนพาสเทลและดัสตี้ต่าง ๆ จากคาแรกเตอร์แม่บ้านในสวนในทุ่งกลายมาเป็นชุดเดรสลายดอกสำหรับหญิงสาวที่เปี่ยมไปด้วยความมั่นใจ ชุดตั้งต้นจากความเรียบง่ายถูกตีความใหม่สู่คำว่า “แคมป์” ได้อย่างไร้ที่ติ

Harry Styles กับลุคสุดเฟมีนีนในงานเมต กาล่าครั้งนี้และการแต่งกายในสมัยก่อนของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 / ภาพ: Courtesy of Gucci & wiki

     พอพูดถึงอดีตก็ขอย้อนไปไกลสักหน่อย ย้อนไปถึงยุคพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 กันเลยทีเดียวเพราะ Harry Styles กับลุคซีทรูและตุ้มหูไข่มุกสุดเฟมีนีนพาเราย้อนกลับไปถึงยุคที่แท้จริงแล้วรัฟเฟิลของช่วงคอและแขน รองเท้าส้นสูง และเครื่องประดับที่ดูนุ่มนวลไม่ใช่อัตลักษณ์ผู้หญิงแต่ดั้งแต่เดิม เห็นได้จากหลักฐานของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ซึ่งมีการแต่งกายกลิ่นอายความหรูหราและประณีตด้วยรัฟเฟิลลูกไม้และมันไม่ได้แสดงถึงความเป็นผู้หญิงแม้แต่นิด เท่ากับแฮร์รีตีความแคมป์ในเชิงเพศและพาเราย้อนกลับไปหาความย้อนยุคแต่โมเดิร์นในปี 2019 และไฮไลต์อีกชิ้นก็คือรองเท้าส้นสูงที่ฟังก์ชั่นมันได้เปลี่ยนจากการเพิ่มความสูงให้กับองค์กษัตริย์แห่งฝรั่งศสที่มีร่างกายไม่สูงนัก แต่ในปัจจุบันมันคือแฟชั่นที่นำเสนอช่องทางอันเปิดกว้างของสไตล์ที่ไม่มีขีดจำกัดใด ๆ มาเกี่ยวข้องฉะนั้นลุคในแบบฉบับของแฮร์รี่พาเราทัวคำว่า “แคมป์” หลากหลายแง่มุมทีเดียว

1 / 2

2 / 2

     ความเรียบง่ายอะไรอีกที่จะเข้ามาสร้างความแคมป์ให้กับงานครั้งนี้ คำตอบว่า ‘ธรรมชาติ’ แฟน ๆ พรมแดงคงหัวเราะใส่และพูดว่าแต่ละชุดในงานครั้งนี้ที่อ้างอิงจากธรรมชาติมันไม่ง่ายเลยนะ แต่เมื่อเรามองกลับกันชุดที่สร้างสรรค์ด้วยมือดีไซเนอร์ชั้นนำต่าง ๆ หยิบเอาคอนเซปต์สีง่าย ๆ มาใส่ความเชี่ยวชาญของตัวเองจนกลายเป็นชุดเดรสรัฟเฟิลอันน่าอัศจรรย์ของ ป่าน-ณิชาภัทร สุภาพโดย Tomo Koizumi หรือจะหันไปมองนิทรรศการที่หยิบเอาสายรุ้งอันคุ้นตามาสอดใส่ไล่สีกับรองเท้าจาก Salvatore Ferragamo และพื้นรองเท้าสนีกเกอร์หนาเตอะสุดคูลจาก Gucci เท่านี้สายรุ้งธรรมดาเมื่อมองด้วยตาเปล่าก็กลายร่างสู่คำว่า “แคมป์” แล้ว

คู่พี่น้อง Kylie-Kendall Jenner เข้าร่วมงาน Met Gala ด้วยลุคเดรสขนนกสีฉูดฉาดสะกดทุกสายตา 

     นอกจากธรรมชาติไม่มีชีวิตมาสู่สิ่งมีชิวิต ความสร้างสรรค์ด้วยรูปทรงและชิ้นส่วนของสัตว์เพื่อความสวยงามถูกยกระดับให้สร้างสรรค์ขึ้นไปอีกขั้น เสื้อยืดลายพิมพ์สัตว์สุดเห่ย หรือจะเป็นขนนกดั่งงานคาบาเรต์กลับกลายเป็นการถูกพูดถึงในแง่มุมที่พิเศษขึ้น อลังการมากยิ่งขึ้นอย่างชุดขนนกจาก 2 พี่น้อง Kendall และ Kylie Jenner หรือจะเป็นชุดฟลามิงโก้พร้อมเฮดเดรสสุดอลังการในงานจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ครั้งนี้ก็พิเศษไม่น้อย

1 / 4

2 / 4

3 / 4

4 / 4

     นับแต่ความอลังการกลายเป็นภาพจำให้คนผูกโยงคำว่า “แคมป์” นั่นทำให้ชุดหลายชุดแม้จะเปรี้ยงปังขึ้นมาในปีนี้ และไม่ใช่ชุดที่เซอร์เรียลเท่านั้น เพราะการเล่าเรื่องผ่านการเดินพรมแดงต่อหน้ากล้องหลาย 10 ตัวและการจับจ้องจากคนนับล้านว่าจะมีปรากฏการณ์อะไรเกิดขึ้นกับงานปีนี้ Lady Gaga คือนักร้องสาวมากความสามารถที่พิสูจน์มาแล้วหลายต่อหลายครั้งว่าเธอเอาอยู่ทุกสถานการณ์พรมแดง ครั้งนี้ก็เช่นกันชุดที่เธอแครี่มามันอลังการอยู่ไม่น้อยแต่เซอร์ไพรส์ความขบถขึ้นไปเรื่อย ๆ ด้วยวิธีการเล่าชุดของเธอด้วยการถอด ถอดและถอดจนมีลุคสิริรวมทั้งหมด 4 ลุค หากไม่ใช่ธีมงานนี้หลายคนคงตั้งคำถามและฉงนแน่นอนว่า “กาก้า ทำอะไร?” เธอประสบความสำเร็จกับการหยิบยกเรื่องราวการถอดชุดง่าย ๆ มาเป็นโมเมนต์อันน่าจดจำของงานครั้งนี้

โมเมนต์การร่ายมนตราราวกับเจ้าหญิงในนิทานของ Zendaya / ภาพ: TIME

     ผู้คนวิ่งเล่นในนิทานแห่งความเชย ผู้หญิงยุคใหม่ห่างไกลคำว่าเจ้าหญิงในนิยายออกมาเรื่อย ๆ ความสตรองและเป็นผู้นำทางชีวิตของตัวเองโดยไม่ขึ้นกับปัจจัยรอบข้างนั่นทำให้ผู้ยุคใหม่สร้างคุณค่าในตัวเอง เป็นเหตุผลให้ความเชยและนิทานหรือละครสุดฮิตในอดีตถูกนำกลับมาเล่าสร้างสรรค์เป็นลุคที่สนุกและโมเดิร์นมากขึ้น Zendaya มาในลุคซินเดอเรลล่าหญิงในนิทานที่มีความอ่อนโยน แต่คาแรกเตอร์ค่อย ๆ ล้าสมัยลงไปทุกวัน เวทมนต์ การเล่าเรื่องและพลังวิเศษไม่ได้ทำให้นักแสดงสาวโดดเด่นภายในธีมแคมป์ แต่การที่หยิบยกเอาเรื่องราวสุดฮอตฮิตมาสร้างตัวตนใหม่ในงานเมต กาล่า 2019 คือความแคมป์ในแบบฉบับเรียบง่ายแต่อลังการที่โลกยุคปัจจุบันต้องการ

Michael Urie มาในลุคซีกละเพศ สะท้อนตัวตนรสนิยามด้านเพศแบบเควียร์ที่แท้จริง / ภาพ: BBC

     แตกต่างงั้นเหรอ? การเปิดใจยอมรับความแตกต่างคือเรื่องสำคัญในธีมนี้ การหยิบยกเอาประเด็นเพศมาเล่นมันทั้งละเอียดอ่อนและมีแง่มุมให้พูดถึงมากมาย Michael Urie จึงเลือกเอาอัตลักษณ์ของทั้ง 2 เพศมารวมอยู่ในร่างกายคนที่เป็นเควียร์อย่างเขาเพียงคนเดียว ยุค 2019 ความแคมป์ไม่ใช่การข้ามเพศแต่หมายถึงการหลอมรวมเพศจนไร้ซึ่งคำนิยามเชิงตั้งคำถามว่า “ใครเป็นใคร ทำไมต้องแบ่งแยก”

1 / 4

2 / 4

3 / 4

4 / 4

     เราหยิบยกเรื่องราวประวัติศาสตร์ นิทานในอดีต ธรรมชาติ เพศ ความเชย แต่อีกส่วนหนึ่งของงานครั้งนี้คือความแคมป์ผ่านสิ่งของทั่วไปที่ผ่านตาใครหลายคนในทุก ๆ วัน หากมันตั้งอยู่เฉย ๆ มันก็คือความธรรมชาติ แต่เมื่อหยิบมันมาเสริมเติมแต่งเข้ากับชุดและอัตลักษณ์ความเป็นตัวเอง สิ่งของเหล่านั้นเหมือนมีชีวิตที่พร้อมจะพุ่งทะยานเป็นดาวเด่นในงานได้ไม่ยากไม่ว่าจะเป็นเดรสแชนเดอเลียร์และเบอร์เกอร์ของ Katy Perry หรือจะเป็นชิ้นส่วนเดรสเป็นกรอบรูปของ Tracee Ellis Ross ต่อไปนี้โคมเทียนระย้า อาหารและกรอบรูปจะถูกจดจำในฐานะเดรสแห่งงานเมต กาล่า มากไปกว่านั้นเฮดเดรสรูปผลไม้สุดอมตะของ Carmen Miranda นักร้องสาวชาวบราซิลจากเดิมเคยถูกตีตราว่าคือสัญลักษณ์พื้น ๆ ติดตัวหญิงสาวคนนี้ แต่พอผลิตซ้ำและสร้างเอกลักษณ์ให้กับมัน มันจึงกลายเป็นไอเท็มที่เข้ามาอยู่ในนิทรรศการสำคัญประจำปีในครั้งนี้ด้วย

หนังสือ Notes on CAMP โดย Susan Sontag ที่เป็นกลายเป็นคีย์นิยามหลักของงานครั้งนี้ / ภาพ: Amazon

     ทั้งหมดนี้คือธีมความแคมป์ในแบบฉบับการมองย้อนตั้งแต่มาจากความเรียบง่ายแล้วค่อย ๆ แปรเปลี่ยนไปสู่ความยิ่งใหญ่อลังการ ใช่ “แฟชั่นความแคมป์ต้องการคำอธิบาย” ทั้งหมดมันอธิบายผ่านที่มาของคำพูด เรื่องราว กระบวนการนำเสนอ และภาพที่ปรากฏขึ้นเพื่อให้คนตีความชุดแต่ละชุด ไอเท็มแต่ละชิ้น และแน่นอนว่าสิ่งที่สำคัญที่สุดของเมต กาล่าประจำปี 2019 คือการเปิดใจรับความแปลกใหม่และสร้างสีสันให้กับโลกแฟชั่นพรมแดงก็สามารถตีโจทย์คำว่า “ต้องถูกจารึกจดจำ” ไม่ใช่แค่เพียงจำนวนลุคกว่า 100 ลุคที่ผ่านเลนส์ตากล้องจำนวนมาก แต่มันคือประวัติศาสตร์ที่ขนบแบบแคมป์จะถูกจดจำและพัฒนาต่อกลายเป็นบรรทัดฐานแฟชั่นในอนาคต ต้องรอดูกันต่อไปว่าการหยิบยกเรื่องราวในอดีต สิ่งของรอบตัว และอื่น ๆ ที่คว้าได้ใกล้ไม้ใกล้มือปรับเปลี่ยนบริบทนำเสนอในแบบฉบับโมเดิร์นตามยุคสมัยยังจะใช้ได้จนถึงเมื่อไหร่กัน ไม่แน่ว่าความเชยเฉิ่มและไร้กฎเกณฑ์ในทุก ๆ ด้านไม่เว้นแม้แต่เรื่องเพศจะพลิกหน้าประวัติศาสตร์แฟชั่นทุกกระแสแบบที่มันกำลังทำอย่างหนักกับเสื้อผ้าสตรีตแวร์ก็เป็นได้